İcra masrafı hesaplama, bir işverenin alacaklarını tahsil etmek için icra takibi başlatması gerektiğinde önem kazanan bir süreçtir. İşverenler, genellikle çalışanların ödenmemiş maaşları, tedarikçi borçları veya diğer ticari alacaklar için icra yoluna başvurabilir. Bu süreçte, icra takibinin masraflarını doğru bir şekilde hesaplamak, hem maliyetleri öngörmek hem de tahsilat sürecini etkin bir şekilde yönetmek için kritik öneme sahiptir. Bu yazıda, icra masrafı hesaplama sürecini resmi kaynaklara dayandırarak detaylı bir şekilde açıklayacak, örnek hesaplamalar sunacak ve işverenlerin ihtiyaç duyacağı bilgileri sağlayacağız. Devamını İşin Olsun Blog’ta bulabilirsiniz.
İcra takibi ve masraf nedir?
İcra takibi, bir alacaklının borçludan alacağını devlet gücüyle tahsil etmek için icra müdürlükleri nezdinde başlattığı yasal bir süreçtir. Bu süreç, ilamlı (mahkeme kararına dayalı) veya ilamsız (mahkeme kararı olmaksızın) olarak iki ana türe ayrılır. İcra masrafları, bu sürecin yürütülmesi için gerekli olan harçlar, giderler ve diğer maliyetlerdir. İşveren olarak, bir çalışanın ödenmemiş maaş alacağı, bir tedarikçinin ödenmeyen faturası veya başka bir ticari borç için icra takibi başlatabilirsiniz. Ancak, bu süreçte masrafların büyük bir kısmı öncelikle alacaklı (işveren) tarafından ödenir ve süreç sonunda borçludan tahsil edilir.
İcra masrafları, aşağıdaki ana kalemlerden oluşur:
- Başvuru harcı: İcra takibi başlatılırken ödenen sabit (maktu) bir harçtır. 2024 yılı için bu miktar 427,60 TL’dir.
- Peşin harç: İlamsız takiplerde, alacak miktarının binde 5’i oranında alınır. İlamlı takiplerde peşin harç alınmaz.
- Tebligat masrafları: Borçluya icra takibinin tebliğ edilmesi için ödenen giderlerdir. Standart tebligat için borçlu başına 175 TL, hızlı tebligat için 350 TL’dir.
- Vekâlet ücreti ve harçları: Avukat aracılığıyla takip yapılıyorsa, vekâlet ücreti ve ilgili harçlar (örneğin, vekâlet pulu ve harcı) eklenir.
- Tahsil Harcı: Alacak tahsil edildiğinde, tahsil edilen miktarın %2’si oranında borçludan alınır.
- Diğer giderler: İcra memurlarının raporlama veya işlem giderleri, değerleme masrafları, nakliye giderleri gibi ek masraflar.
Bu masraflar, icra takibinin türüne, borçlu sayısına, tebligat yöntemine ve alacağın miktarına bağlı olarak değişiklik gösterir. İşverenler için, bu masrafları önceden hesaplamak, bütçe planlaması ve tahsilat stratejisi açısından önemlidir.
İcra masrafı hesaplama süreci
İcra masrafı hesaplama süreci, aşağıdaki adımları içerir:
- Alacak miktarını belirleyin: İcra takibine konu olan toplam alacak miktarı, masrafları doğrudan etkiler. Örneğin, bir çalışanın ödenmemiş 50.000 TL maaş alacağı veya bir tedarikçinin 100.000 TL fatura alacağı gibi.
- Takip türünü seçin: İlamlı (mahkeme kararına dayalı) veya ilamsız (mahkeme kararı olmadan) takibe karar verin. İlamlı takiplerde peşin harç alınmaz, ancak mahkeme masrafları önceden ödenmiş olabilir.
- Borçlu sayısını tespit edin: Her borçlu için ayrı tebligat masrafı ödenir. Örneğin, tek borçlu için 175 TL, iki borçlu için 350 TL (standart tebligat).
- Tebligat türünü belirleyin: Standart tebligat (175 TL) veya hızlı tebligat (350 TL) seçimi masrafları etkiler.
- Vekâlet durumunu değerlendirin: Avukatla çalışıyorsanız, vekâlet ücreti ve ilgili harçlar (baro pulu, vekâlet suret harcı) hesaplamaya eklenir. Avukatsız işlem yaparsanız bu masraflar oluşmaz.
- Resmi tarifeleri kullanın: Harçlar ve masraflar, her yıl Resmi Gazete’de yayımlanan tarifelere göre güncellenir. 2024 yılı için geçerli tarifeler baz alınmalıdır.
- Hesaplama aracı kullanın: Türkiye Barolar Birliği veya hukuk bürolarının sunduğu güncel hesaplama araçları, masrafları hızlıca hesaplamanıza yardımcı olabilir.
Örnek hesaplamalar
Aşağıda, işverenlerin karşılaşabileceği iki farklı senaryo için icra masrafı hesaplamalarını örnekliyoruz. 2024 yılı tarifeleri baz alınmıştır.
Örnek 1: İlamsız icra takibi (Tek Borçlu, Avukatsız)
Bir işveren, bir çalışanın ödenmemiş 10.000 TL maaş alacağı için ilamsız icra takibi başlatmak istiyor. Takibi kendisi yapacak, avukat kullanmayacak.
- Başvuru Harcı: 427,60 TL (maktu)
- Peşin Harç: 10.000 TL x 0,005 = 50 TL
- Tebligat Masrafı: 1 borçlu x 175 TL (standart tebligat) = 175 TL
- Dosya Gideri: Yaklaşık 20 TL (değişken, ortalama alınmıştır)
- Toplam Masraf: 427,60 + 50 + 175 + 20 = 672,60 TL
Not: Bu masraflar, işveren tarafından peşin ödenir. Takip başarılı olursa, bu miktar borçludan tahsil edilir.
Örnek 2: İlamlı icra takibi (İki Borçlu, Avukatlı)
Bir işveren, bir mahkeme kararına dayanarak 100.000 TL’lik bir ticari alacak için ilamlı icra takibi başlatıyor. Takip, bir avukat aracılığıyla yapılacak ve iki borçlu var.
- Başvuru Harcı: 427,60 TL (maktu)
- Peşin Harç: İlamlı takip olduğu için alınmaz (0 TL)
- Tebligat Masrafı: 2 borçlu x 175 TL (standart tebligat) = 350 TL
- Vekâlet Harcı: 80,70 TL (2024 tarifesi)
- Vekâlet Pulu: 59,30 TL (2024 tarifesi)
- Avukatlık Ücreti: Alacak miktarının %10’u (örneğin, 100.000 TL x 0,10 = 10.000 TL, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre)
- Dosya Gideri: Yaklaşık 50 TL (değişken, ortalama alınmıştır)
- Toplam Masraf: 427,60 + 0 + 350 + 80,70 + 59,30 + 10.000 + 50 = 10.967,60 TL
Not: Alacak tahsil edildiğinde, tahsil harcı (%2) borçludan alınır. Örneğin, 100.000 TL tahsil edilirse, 2.000 TL tahsil harcı borçluya yansıtılır.
İşverenler için önemli notlar
- Masrafların geri alınması: İcra takibi başarılı olursa, ödenen harçlar ve masraflar borçludan tahsil edilir. Ancak, borçlu ödeme yapamazsa, bu masraflar işverenin üzerinde kalabilir. Bu nedenle, borçlunun ödeme gücü önceden değerlendirilmelidir.
- Avukatla çalışmanın avantajları: Avukat, icra sürecini hızlandırabilir ve yasal prosedürleri doğru bir şekilde yönetebilir. Ancak, vekâlet ücreti ve harçları masrafları artırır. İşverenler, alacak miktarına ve dava karmaşıklığına göre avukatla çalışıp çalışmamaya karar vermelidir.
- Resmi tarifeler ve güncellik: Harçlar ve masraflar her yıl Resmi Gazetede yayımlanır. 2025 yılı için güncel tarifeleri kontrol etmek, doğru hesaplama için önemlidir.
- Hesaplama araçları: Türkiye Barolar Birliği’nin (www.barobirlik.org.tr) veya güvenilir hukuk bürolarının (örneğin, Mıhcı Hukuk Bürosu, Artuk Hukuk Bürosu) hesaplama araçları, güncel tarifelere göre masraf hesaplama sürecini kolaylaştırır.
- Özel durumlar: Konut finansmanı veya Toplu Konut İdaresi’nin rehinle temin edilmiş alacakları gibi özel durumlarda, tahsil harçları dörtte biri oranında uygulanır.
İcra masrafını neler etkiler?
İcra masrafı hesaplamasını etkileyen temel faktörler şunlardır:
- Takip Türü: İlamlı takiplerde peşin harç alınmaz, ancak mahkeme masrafları olabilir. İlamsız takiplerde peşin harç zorunludur.
- Borçlu Sayısı: Her borçlu için ayrı tebligat masrafı ödenir.
- Tebligat Şekli: Hızlı tebligat, masrafları artırır.
- Alacak Miktarı: İlamsız takiplerde, alacak miktarına bağlı olarak peşin harç hesaplanır.
- Avukat Kullanımı: Avukatlık ücreti ve vekâlet harçları, masrafları önemli ölçüde etkiler.
İcra hesaplamasında dikkat edin!
- Hesaplama araçlarını kullanın: İnternette kolayca bulabileceğiniz hesaplama araçları ile hesap işlemlerinizi kolayca yapabilirsiniz.
- Profesyonel destek alın: İcra süreci karmaşık olabilir. Bir avukat veya hukuk bürosu ile çalışmak, özellikle yüksek tutarlı alacaklarda hataları önler.
- Masraf planlaması yapın: İcra masrafları peşin ödenir. Bu nedenle, işveren olarak tahsilat öncesinde bu maliyetleri bütçenize dahil edin.
- Borçlunun durumunu araştırın: Borçlunun malvarlığı veya ödeme gücü, tahsilat başarısını etkiler. Ön araştırma, masrafların boşa gitmesini önleyebilir.
