Çalışanların aldıkları maaşlara gelecek zamlar konusunda akıllarına pek çok soru takılır. Bu sorulardan biri de zamların ve maaş yüzdesinin nasıl hesaplandığı sorusudur. Eğer sen de zam hesaplama ve maaş yüzdesiyle ilgili sorularına yanıt bulmak istersen İşin Olsun’a bakabilirsin.
Maaş zam hesaplama, çalışanların maaşlarında belirli bir oranda artış yapılmasıdır. Maaş zammı, genellikle ekonomik koşullar, enflasyon, TÜFE, Yİ-ÜFE gibi kriterlere göre belirlenir. Tüm bu bilgilere ve brütten nete maaş hesaplamanın püf noktalarına isinolsun.com’dan erişebilirsin. Eğer çalışıyor ancak aldığın maaşta yükselme olmasını istediğini söyleyemiyorsan zam nasıl istenir sorusunun yanıtına da kolaylıkla ulaşabilirsin!
Zam hesaplama nedir?
Maaş, kira, fatura gibi pek çok alanda kullanılan yüzde zam hesaplama ise bir ürün veya hizmetin fiyatının artırılması sonucunda oluşan farkın, orijinal fiyata oranını bulma işlemidir. Yeni yılda asgari ücret zammı ne olacak diye merak edenlere, yıl sonunda açıklanacak zam oranı ile maaşlarına ne kadar zam geleceğini bu asit formül ile bulabilirler. Yüzde zam oranı, aşağıdaki formülle hesaplanabilir:
Zam oranı (%) = normal fiyat
Zamlı fiyat – normal fiyat x 100
Formül bir örnekle açıklanacak olursa; 100 TL olan bir ürünün fiyatı yüzde 20 zamlandığında, zamlı fiyat 120 TL olur. Bu durumda, zam oranı şöyle hesaplanır:
Zam oranı (%)=100
120−100×100=20
Yani, ürünün fiyatı yüzde 20 artmıştır.
Diğer merak edilen bir konu da brütten zam hesabının ne olduğu ve nasıl yapıldığıdır. Brütten zam hesaplama; bir çalışanın maaşında herhangi bir kesinti yapılmadan önce aldığı toplam ücret üzerinden hesaplanan zam oranıdır. Brütten zam hesaplama formülü şöyledir:
Brütten zam oranı = eski brüt maaş
Yeni brüt maaş − eski brüt maaş x 100
Örneğin, eski brüt maaşı 5.000 TL olan bir çalışan, yeni brüt maaşı 5.500 TL olan bir zam alırsa, brütten zam oranı şöyle hesaplanır:
Brütten zam oranı = 5.000
5.500 − 5.000 x 100 = 10%
Ancak brütten zam hesaplama, net maaş üzerinden hesaplanan zam oranından farklıdır.
Zam hesaplama nasıl yapılır?
Bir çalışanın maaşında ne kadar zam yapıldığını gösteren bir ölçüt olan maaş yüzdesi nasıl hesaplanır diye bakacak olursak; eski maaşınızdan yeni maaşınızı çıkarıp, sonucu eski maaşınıza bölüp, yüz ile çarpmanız gerekir. Bu size, maaşınızda yüzde kaç artış olduğunu söyler. Örneğin, eski maaşınız 5.000 TL ise ve yeni maaşınız 5.500 TL ise, maaş yüzdesi şöyle hesaplanır:
- Eski maaştan yeni maaş çıkarılır.
5.500 – 5.000 = 500
- Sonuç eski maaşa bölünür
500 / 5.000 = 0.1
- Yüz ile çarpılır
0.1 x 100 = 10
Zam hesaplama maaş ise, çalışanların alım gücünü korumak için işverenler tarafından yapılan maaş artışı oranını belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. Zam hesaplama yöntemleri, enflasyon, TÜFE, Yİ-ÜFE gibi ekonomik değişkenlere veya işverenin belirlediği özel oranlara göre farklılık gösterebilir. Zam hesaplama formülü, genellikle zamsız maaş ile zamlı maaş arasındaki farkı bulmak ve bunu zamsız maaşa bölerek yüzde olarak ifade etmek şeklindedir.
Zam hesaplama formülü nedir?
Zamlı maaş alacak ve bunu hesaplayacak kişi ve kurumların merak ettiği diğer bir konu ise zam hesaplama formülüdür. Zam hesaplama formülü; zamsız maaş ile zamlı maaş arasındaki farkı bulmak ve bunu zamsız maaşa bölerek yüzde olarak ifade etmek şeklindedir. Zam oranı, aşağıdaki formülle hesaplanır:
- Zam oranı = zamsız maaş / zamlı maaş − zamsız maaş x 100
Tefe tüfe zam hesaplama ise Türkiye’de enflasyon oranını belirlemek için kullanılan iki farklı endekstir. TEFE, Toptan Eşya Fiyat Endeksinin kısaltması olup üretim zincirindeki fiyat değişimlerini ölçer. TÜFE, Tüketici Fiyat Endeksinin kısaltması olup tüketim mallarının fiyat değişimlerini ölçer. TEFE-TÜFE hesaplama formülü, aşağıdaki gibidir:
- TEFE-TÜFE oranı = endeks değeri (dönem başlangıcı) / endeks değeri (dönem sonu) − endeks değeri (dönem başlangıcı) x 100
Zam hesaplama neden önemlidir?
Maaş zam hesaplama, çalışanların alım gücünü korumak, motivasyonlarını artırmak, iş verimliliğini yükseltmek ve iş piyasasındaki rekabeti sağlamak gibi nedenlerle önemlidir. Ayrıntılı açıklamak gerekirse:
- Alım Gücünü Korumak: Maaş zam hesaplama, enflasyon, vergi, kira, gıda, ulaşım gibi yaşam maliyetlerindeki değişimleri dikkate alarak çalışanların maaşlarının reel değerini korumayı amaçlar.
- Motivasyonu Artırmak: Maaş zam hesaplama, çalışanların performans, başarı, sorumluluk, deneyim gibi kriterlere göre maaşlarında iyileştirme yapılmasını sağlar. Bu sayede çalışanlar, işlerine daha çok değer verildiğini, emeklerinin karşılığını aldıklarını ve takdir edildiklerini hissederler.
- İş Verimliliğini Yükseltmek: Maaş zam hesaplama, çalışanların motivasyonu ve iş tatmini ile doğru orantılı olarak iş verimliliğini de yükseltir. Çalışanlar, maaşlarına zam almak için daha çok çalışır, daha kaliteli işler üretir, daha az hata yapar, daha az devamsızlık ve işten ayrılma oranı gösterirler.
- İş Piyasasındaki Rekabeti Sağlamak: Maaş zam hesaplama, işletmenin iş piyasasındaki rekabet gücünü de etkiler. Maaşlarına zam alan çalışanlar, işletmeye daha çok bağlanır, daha az iş değiştirme eğilimi gösterir, daha çok sadakat duyarlar. Bu da işletmenin işgücü kaybını ve işe alım maliyetlerini azaltır.
Brütten nete maaş zam hesaplama brüt maaştan vergi ve sigorta kesintilerini çıkartarak net maaşı bulmak için kullanılır ve şu şekilde hesaplanır:
- Net maaş = brüt maaş – (SGK işçi primi + işsizlik işçi primi + gelir vergisi + damga vergisi)
Netten brüte maaş hesaplama ise net maaşa vergi ve sigorta kesintilerini ekleyerek brüt maaşı bulmak için kullanılır. Maaş hesaplama formülü şu şekildedir:
- Brüt maaş = net maaş + (SGK işçi primi + işsizlik işçi primi + gelir vergisi + damga vergisi)
Zam hesabı nerelerde kullanılır?
Zam hesabı, bir ürün veya hizmetin fiyatının artırılması veya azaltılması durumunda, fiyat değişikliğinin yüzde olarak ifade edilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Zam hesabı, çeşitli alanlarda faydalı olabilir. Bu alanlardan bazıları şu şekildedir:
- Tüketilen (alınan) ürünlere yapılan indirim veya zam oranlarında, maliyet hesaplarında, faiz gelirleri ve faiz hesaplarında, kredi hesaplamalarındaki faiz oranlarında, hisse senedi hesaplamalarında döviz alım satım hesaplamalarında
- İşverenler, çalışanların alım gücünü korumak için maaş zammı yaparlar. Zam oranı ise birçok farklı kritere göre değerlendirilir. TÜFE, TEFE, enflasyon veya asgari ücret zam oranı gibi değişken ya da sabit oranlarla yıllık maaş zammı yapılabilir.
- Şirketler, ürün veya hizmetlerinin fiyatlarını belirlerken, piyasa koşullarına, rekabet durumuna, maliyetlere ve talebe göre zam veya indirim yapabilirler.
Zam hesabının en çok kullanıldığı yerlerden biri de asgari ücret zam hesaplamasıdır. Ayrıca asgari ücret zam hesabı orta gelirli kesimin de çok merak ettiği hususlardan biridir. Asgari ücret zam hesaplama, asgari ücretin her yıl belirlenen oranda artırılması sonucunda elde edilen yeni ücret miktarını bulma işlemidir. Asgari ücret zam oranı, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin görüşmeleri sonucunda kararlaştırılır. Sen de eğer 2024’te asgari ücrete zam kaç kez gelecek sorusunun yanıtına ulaşmak istersen İşin Olsun’u ziyaret edebilirsin.