İş hayatında başarı için çalışanın verimliliği çok önemlidir. Bu verimde motive çalışmak kadar personelin zihinsel ve bedensel olarak dinlenmiş olmasının da etkisi vardır. Çalışanların yıl boyunca kendisine de zaman ayırıp mental ve zihinsel yorgunluğu atmaları için izin yapması gerekir. Bu yazıda iş hayatında, iş kanunda yer alan yıllık ücretli izin hakkı konusunda bilgileri bulabilirsiniz.
Yıllık izin hakkı 4857 sayılı iş kanununa göre düzenlenmiş yasal bir haktır. Bu hak sayesinde çalışan kendisine zaman ayırıp dinlenince iş hayatındaki sorumluluklarına daha rahat odaklanabilir. İş konusunda daha motive olabilir. Yıllık izinlerin çeşitleri arasında kalan yıllık ücretli izin çalışanın maaş ya da haklarında kesinti yapılmayan bir izindir. İçeriğin detaylarını okuyarak ücretli, ücretsiz izin süreleri nedir hakkında pek çok bilgiye ulaşabilirsin!
Yıllık ücretli izin nedir?
İzin çalışanların tatil hakkını belirtir. Bazı izinlerin tatil dışı amaçları da vardır. İzin kullanımı çalışanın zihinsel ve bedensel dinlenmesi dışında sağlık sorunlarını halledebilmesi, kendine zaman ayırabilmesi için de önemlidir. Bu sayede çalışan kendine zaman ayırıp dinlendiği için işlerine daha motive çalışıp iş verimini arttırır.
İzin çeşitleri arasında yer alan yıllık ücretli izin hakkı hem kamu hem de özel sektörde çalışan memur ve işçi için geçerli bir hak çeşididir. 4857 sayılı iş kanununa göre de güvence altına alındığı için işveren bu izin hakkını kullanan personelini işten çıkaramaz ya da maaşından kesinti yapamaz.
Yıllık ücretli izin yönetmeliğine göre ücretli izin hakkı nasıldır?
Yıllık ücretli izni hem kamu hem de özel sektörde çalışanlara devlet tarafından verilen bir hak olduğu için iş kanununa göre güvenceye alınmıştır. Bu sebeple yıllık ücretli izinin şartlarından işçi ve memurun kaç gün ücretli izin kullanacağına kadar pek çok detay yıllık ücretli izin yönetmeliği kapsamında belirlenir.
Kamu ve özel sektörde çalışanların yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri 4857 sayılı iş kanununda belirtilen yönetmeliğe göre düzenlendiği için işveren ve çalışan bu şartlara uymalıdır.
Anayasada yer alan “Dinlenmek çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile yıllık ücretli izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” yıllık ücretli izin hak kapsamına girer. Bu sebeple hem anayasa hem de iş kanununda yer alan yıllık ücretli izinden yapılan kesintiler olmaz. İşverenin çalışana yaptığı bir jest ya da yan hak olmadığı için ücretli izin keyfi süreye ya da şarta bağlı değildir.
Yıllık ücretli izin şartları nelerdir?
Çalışana verilen anayasal bir hak ve iş kanunu ile güvence altına alınan bir izin çeşidi olan yıllık ücretli izin şartları vardır. Yıllık ücretli izin hem kamu hem de özel sektörde çalışan personelin hakkı olmasına rağmen bu izni alabilmek için personelin yerine getirmesi gereken bazı şartlar vardır.
Ücretli izin yapabilmen için ilk şart iş yerinde işe başladığın süreden itibaren, deneme süreci de dahil olmak üzere en az bir yıl çalışmış olmandır. Ücretli izin almak için bazı işletmeler form doldurmanızı ya da izne çıkacağınız gününden iznin bitiş gününe kadar belli eden bir dilekçe yazmanızı şart koşabilir.
Ücretli iznin süresi çalışma sürenize göre belirlendiği için iş yerindeki tüm personel için eşit izin süresi mevcut değildir. 1 yıllık ücretli izin süresi ne kadar olduğu 4857 sayılı iş kanununa göre belirlenmiştir. Bu yasaya göre aynı iş yerinde 1 ile 5 yıl arası çalışan bir personelin 14 günlük ücretli izin yapma hakkı vardır. İş kanununun 53. Maddesine göre belirlenen bu haktan personel kendi isteği ile feragat edemez ya da işverenin yıllık ücretli izin kullandırmama, izin ücretini ödememe gibi bir hakkı yoktur.
Yıllık ücretli izin süreleri ne kadardır?
Kamu ya da özel sektörde çalışan personele verilen yasal bir hak olan yıllık ücretli izin süreleri 4857 sayılı kanundaki yönetmeliğe göre belirlenmiştir. Kamu ya da özel sektörde çalışan bir memur veya işçinin ne kadar ücretli izin kullanabileceği iş yerinde çalışma süresine göre belirlenir.
İş yerinde çalışmaya başladığınız süre, ne kadarsa yıllık ücretli izin kullanma süreniz de ona göre belirlenir. İşçinin kıdemine göre belirlenen ücretli yıllık izin hakkının ne kadar olduğu aşağıdaki gibidir;
- 1 – 5 yıl arası: 14 gün
- 5 – 15 yıl arası: 20 gün
- 15 yıl ve üzeri süre boyunca çalışanlar için 26 gün
Ücretli izin için belirlenen bu hükümler bir yıldan az süren mevsimlik işçiler ya da kampanya işlerinde çalışan işçiler için geçerli olmaz. Madencilik gibi yer altı işlerinde çalışan personel için yıllık ücretli izin süreleri üstteki hesabın 4 gün daha fazla artırılması şeklinde uygulanır. Yaşı 18 ve altı olan genç işçilerle 50 ve üzeri olan çalışanlara verilecek yıllık izinlerin 20 günden aşağı olmaması gerekir. Bunun dışında yıllık izin süreleri yapılan iş sözleşmesi ya da toplu izin sözleşmelerinde yükseltilebilir.
Ücretli yıllık izinlerin dışında ücretsiz izin de mevcuttur. Ücretsiz izin işçiye en fazla 3 ay olmak şartıyla verilebilir. İşçi dışında memurların iş kanununun 108. Maddesinin E bendine göre 1 yıllık ücretsiz izin hakkı vardır. Memurun bu haktan yararlanabilmesi için 5 yıllık çalışma süresini doldurmuş olması gerekir. Memuriyet hayatı boyunca 2 defa olmak üzere kullanılabilen bu hak isteğe bağlı olarak kullanılabilir.
Yıllık ücretli izin almak için ne yapmak gerekir?
Çalıştığı iş yerinde bir yıllık çalışma süresini dolduran memur ya da işçinin ücretli izin hakkı vardır. Hem anayasal bir hak olan hem de 4857 sayılı iş kanunu ile güvence altına alınan yıllık ücretli izin hakkı kamu ve özel sektör çalışanlarının kullanması gerekir.
Çalışanın bu hakkı kullanması için yapması gereken bazı işlemler vardır. İş yerinde 1 yıl boyunca çalışan işçi ya da memur yıllık ücretli izne çıkmak için yıllık ücretli izin formu doldurmalıdır. Bu form işverenin tutmakla yükümlü olduğu bir belge olduğu için izne ayrılmak isteyen çalışanın bu formu işveren ya da konuyla alakalı yöneticiye teslim etmesi gerekir. Yıllık ücretli izin formunda talep ettiği iznin kaç gün olacağını izin süresinin ne zaman başlayıp ne zaman bittiğini yazacağı gibi ad, soyad gibi bilgilerini de belirtmelidir.
Yıllık izin ile ücretli izin arasındaki fark nedir?
Yıllık izin ücretli izin türleri arasında yer alan ve 4857 sayılı iş kanununa göre şartları, süresi belirlenmiş bir izin çeşididir. Hem kamu hem de özel sektör çalışanlarının kullanması gereken yasal bir hak olduğu için çalışanın bu haktan feragat etmesi ya da işverenin yıllık izin ücretini ödememesi gibi durumlar söz konusu olamaz.
Ücretli izin ise hem kamu hem de özel sektörde çalışan memur ve işçilerin kullandığı yıllık izini de içine alan izin çeşitlerinden meydana gelir. Ücretli izinin yıllık izinler dışında düğün izni, süt izni, vefat izni gibi farklı çeşitleri mevcuttur. İsinolsun.com üzerinden iş ilanlarına ve diğer detaylara ulaşabilirsin.