Tekstil sektörü, üretimden tasarıma kadar geniş bir yelpazede kullanılan teknik terimlerle dolu bir sektördür. Tekstil terimleri sözlüğü, sektördeki profesyonellerin veya yeni başlayanların tekstil dünyasında daha kolay yol almasını sağlamak için özenle hazırlandı. Terimler, sadece anlamlarıyla değil, aynı zamanda iş hayatındaki uygulamalarıyla da çok geniş kapsamda ele alındı.
Tekstil işçileri, tasarımcılar ve üretim yöneticisiyseniz, sizin için hazırlanan bu tekstil terimleri sözlüğü, sizlere hem bilgi hem de ilham kaynağı olmak için tasarlandı. Tekstil sektöründe en çok aranan tekstil makinacı ilanları isinolsun.com’da sizi bekliyor. Daha fazlası İşin Olsun Blog’ta!
Keten
Doğal bir lif olan keten, hafifliği ve dayanıklılığı ile özellikle yazlık kıyafetlerde tercih edilir. Nefes alabilir ve nemi emici özellikleri sayesinde sıcak havalarda serinlik sağlar. Keten gömlekler ve masa örtüleri, sade ve şık görünümüyle çok tercih edilen bir kumaştır.
Koton
Pamuk kökenli kumaşlar için alternatif olarak bu tanım sıklıkla duyabilirsiniz. Hafif, dayanıklı, sağlıklı ve kolay işlenebilir yapısıyla tişörtlerden çarşaflara kadar birçok alanda karşınıza çıkar. Gündelik yaşamda sıklıkla “pamuk” yerine kullanılan bir terimdir.
Ribana
Esnek ve çift katlı dokuma tekniğiyle üretilen bir kumaş türüdür. Genellikle tişörtlerin yakasında, kol ve bel kısmında kullanılır. Ribana kumaşlar, esneklik ve dayanıklılık gerektiren yerlerde tercih edilir.
Poplin
Sık dokuma yöntemiyle üretilen, hafif ve dayanıklı bir kumaş türüdür. Genellikle gömleklerde, elbiselerde ve yatak takımlarında tercih edilir. Pürüzsüz yüzeyi ve kolay ütülenebilir yapısıyla öne çıkar.
File kumaş
Ağ yapısına sahip hafif ve nefes alabilir bir kumaş türüdür. Spor giyim ve çanta astarlarında kullanılır. File kumaşlar, yazlık kıyafetlerde ve ayakkabılarda da popülerdir.
Jarse
Esnek ve hafif bir örme kumaş türüdür. Tişört, iç giyim ve spor giyim ürünlerinde sıklıkla kullanılır. Dökümlü yapısı ve rahatlığıyla bilinir.
Oxford kumaş
Sık dokunmuş, dayanıklı ve hafif bir kumaş türüdür. Özellikle klasik gömleklerde kullanılır. Rahat ama şık bir görünüm isteyenler için idealdir.
Penye
Pamuk liflerinin en ince ve kaliteli kısmından üretilen bir kumaş türüdür. Yumuşak dokusu ve uzun ömürlü yapısıyla bilinir. Penye tişörtler, pijamalar ve iç çamaşırları en sık tercih edilen ürünlerdendir.
Tela
Giysilerin iç kısmında kullanılan, genellikle yapışkanlı bir malzemedir. Yakaların, manşetlerin ve ceket önlerinin sertleştirilmesi için kullanılır. Tela, giysilere düzgün bir görünüm kazandırır.
Organze
İnce, hafif ve şeffaf yapısıyla genellikle gece kıyafetlerinde ve dekoratif amaçlı kullanılan bir kumaş türüdür. Organze kumaşlar, hacimli görünümleriyle dikkat çeker.
Punto
İki kumaşın birleştiği yerlerde uygulanan süs dikişidir. Özellikle kot pantolonlarda dekoratif bir detay olarak kullanılır. Estetik bir görünüm sağlarken dikiş yerlerini güçlendirir.
Lastik örgü
Esnek ve sıkı dokusuyla bel bantlarında, kol ağızlarında ve spor kıyafetlerde kullanılır. Lastik örgü, vücuda uyum sağlayarak hareket kolaylığı sunar.
Kapitone
İçinde dolgu malzemesi bulunan, genellikle soğuktan koruma amacıyla kullanılan bir kumaş türüdür. Mont, ceket ve yorganlarda tercih edilir. Dikiş desenleriyle estetik bir görünüm sağlar.
Havlu kumaş
Su emme kapasitesi yüksek olan, genellikle banyo havlusu ve bornozlarda kullanılan bir kumaş türüdür. Yumuşak ve kabarık dokusuyla bilinir.
Terikoton
Pamuk ve polyester karışımıyla üretilen hafif ve dayanıklı bir kumaş türüdür. Genellikle önlük, yatak takımı ve günlük kıyafetlerde kullanılır. Terikoton kumaşlar, kırışmaya karşı dayanıklı yapısıyla pratik bir seçenektir.
Melanj
Farklı renklerde ipliklerin karıştırılmasıyla elde edilen bir kumaş türüdür. Daha çok tişörtlerde ve spor kıyafetlerde karşımıza çıkar. Melanj kumaşlar, kendine özgü renk geçişleriyle dikkat çeker.
Süet
Derinin iç kısmının işlenmesiyle elde edilen, yumuşak ve tüylü yüzeye sahip bir malzemedir. Ayakkabılar, çantalar ve montlarda sıkça kullanılır. Süet, hem günlük hem de şık kullanımlar için idealdir.
Şanel
Kareli veya çizgili desenlere sahip, genellikle yün ağırlıklı bir kumaş türüdür. Ceket, etek ve elbiselerde zarif bir görünüm sunar. Şanel kumaşlar, klasik ve sofistike tarzlarda tercih edilir.
Atkı ve çözgü
Kumaş dokumasında kullanılan temel terimlerdir. Atkı, kumaşın enine giden ipliklerini ifade ederken çözgü boyuna giden ipliklerdir. Bu terimler, kumaşın yapısını anlamak için temel öneme sahiptir.
Batik
Desen oluşturmak için kumaşa özel bir boyama tekniğiyle uygulanan işlem türüdür. Batik desenler, özgün ve sanatsal bir görünüm sunar. Genellikle yazlık kıyafetlerde ve dekoratif tekstil ürünlerinde karşımıza çıkar.
Pamuk
Doğal bir lif olan pamuk, nefes alabilirliği ve cilde dost yapısıyla en çok tercih edilen kumaş türlerinden biridir. Tişörtlerden havlulara, nevresimlerden iç çamaşırlarına kadar her yerde kullanılır. Yaz aylarında serin tutması ve rahatlığıyla öne çıkar.
Polar
Yumuşak, hafif ve sıcak tutan polar kumaşlar, genellikle mont, battaniye ve dış giyim ürünlerinde kullanılır. Soğuk havalarda popüler bir tercih olan polar, aynı zamanda çabuk kuruma özelliğiyle dikkat çeker. Dış mekân aktiviteleri ve spor giyim için idealdir.
Kot (Denim)
Kot kumaş, dayanıklılığı ve rahatlığı sayesinde günlük yaşamda vazgeçilmezdir. Genellikle pantolon, ceket ve şort gibi giysilerde kullanılır. Denim kumaş, yıkama ve taşlama işlemleriyle farklı görünümler kazanabilir. Özellikle “taşlanmış kot” terimi, modanın vazgeçilmezlerinden biridir.
Likra (Elastan)
Giyimde esneklik ve hareket kolaylığı sağlayan likra, dar kesim pantolonlar, taytlar ve spor kıyafetlerde sıkça karşımıza çıkar. Vücuda oturan bir görünüm sunarken hareket özgürlüğünden ödün vermemenizi sağlar. Spor salonunda giydiğiniz tayt veya günlük yaşamda kullandığınız skinny jean’lerde mutlaka likra vardır.
Kaşe kumaş
Kaban ve mont gibi kışlık kıyafetlerde kullanılan kaşe kumaş, kalınlığı ve yumuşaklığıyla bilinir. Soğuk havalarda sıcak tutarken şık bir görünüm sağlar. Kaşe, iş dünyasında klasik giyim tarzında da sıkça tercih edilir.
Şifon
İnce, hafif ve dökümlü yapısıyla bilinen şifon, özellikle abiye ve gece kıyafetlerinde kullanılır. Zarif ve romantik bir hava sunar. Şeffaf yapısı sayesinde kat kat kullanılarak hacim kazandırılabilir.
Kadife
Kadife, lüks ve şıklıkla özdeşleşmiş bir kumaş türüdür. Hem ev dekorasyonunda hem de kıyafetlerde kullanılır. Yumuşak dokusu ve zengin görünümlü yüzeyi sayesinde döşemeliklerde, ceketlerde ve elbiselerde tercih edilir.
Triko
Triko, örme kumaşlardan üretilmiş kıyafetler için kullanılan genel bir terimdir. Kazaklar, hırkalar ve elbiselerde sıkça kullanılır. Esnek ve sıcak tutan yapısıyla sonbahar ve kış aylarının vazgeçilmezidir.
Dantel
Genellikle estetik bir görünüm için kullanılan dantel, ince işçiliğiyle bilinir. Elbiselerden masa örtülerine, perde ve çarşaflara kadar pek çok alanda kullanılır. Romantik ve zarif bir hava katar.
Tül
Hafif, ince ve şeffaf yapısıyla tül, hem giyim hem dekorasyonda sıkça tercih edilir. Gelinlikler, abiyeler ve perdelerde kullanılan tül, zarafeti ve hafifliğiyle öne çıkar.
Naylon
Sentetik bir malzeme olan naylon, dayanıklılığı ve esnekliğiyle özellikle çorap ve spor giyim ürünlerinde kullanılır. Naylonun hafif ve suya dayanıklı yapısı, seyahat ve outdoor ekipmanlarında da tercih edilmesini sağlar.
Astarlık Kumaş
Kıyafetlerin iç kısmında kullanılan astarlık kumaş, giysilere düzgün bir duruş kazandırır. Genellikle ceket, mont ve elbise gibi ürünlerde astar vazgeçilmezdir. Ayrıca giysinin dayanıklılığını ve konforunu artırır.
Saten
Pürüzsüz ve parlak yapısıyla bilinen saten, gece kıyafetlerinden iç çamaşırlarına kadar pek çok alanda kullanılır. Şık ve zarif görünümü sayesinde özel günlerde tercih edilen bir kumaş türüdür.
Kaşmir
Doğal bir yün çeşidi olan kaşmir, yumuşak dokusu ve sıcak tutma özelliğiyle öne çıkar. Şallar, kazaklar ve paltolarda sıkça kullanılır. Lüks bir seçenek olarak bilinir ve genellikle uzun ömürlü olmasıyla tercih edilir.
Gabardin
Gabardin, sık dokunmuş, dayanıklı ve su itici özelliklere sahip bir kumaş türüdür. Trençkotlar, pantolonlar ve üniformalarda yaygın olarak kullanılır. Klasik tarzda sağlam ve pratik bir seçenektir.
Keçe
Yün veya sentetik liflerden sıkıştırma yöntemiyle üretilen keçe, özellikle şapkalar, dekorasyon ürünleri ve ceketlerde kullanılır. Keçe, kalınlığı ve dayanıklılığıyla dikkat çeker.
Flanel
Yumuşak dokusu ve sıcak tutma özelliğiyle bilinen flanel, genellikle pijamalar ve gömleklerde tercih edilir. Soğuk havalarda rahatlığıyla öne çıkar.
Pat
Basılacak boyaların, baskı çeşidine göre dolgu maddesi ile hazırlanması işleminde kullanılan bir terimdir. Baskının yoğunluğunu ve desen kalitesini doğrudan etkiler. Doğru hazırlanmış bir pat, özellikle dökme ve rotasyon baskılarda desenin netliğini ve uzun ömürlü olmasını sağlar. Baskı sürecinin en önemli unsurlarından biridir.
Pigment
Suda çözünmeyen ve kumaşa yapıştırıcı ile sabitlenen bir boya türüdür. Renk paletinin geniş olması ve dayanıklılığıyla ön plana çıkar. Özellikle moda dünyasında, günlük kıyafetlerde ve çocuk tekstilinde tercih edilen pigment boyalar, sağlık standartlarına uygun üretilir. Pigment, düşük maliyeti ve uygulama kolaylığı nedeniyle yaygın olarak kullanılır.
Pike
Yüzeyinde kabartmalar bulunan, çift iğneyle dokunan bir örgü türüdür. Genellikle yazlık kıyafetlerde ve nevresim takımlarında kullanılır. Kabartma dokusu hem estetik hem de işlevsellik katar; nefes alabilirliği sayesinde yaz aylarında konfor sağlar. Pike örgüler, dekoratif ürünlerde de şıklık için tercih edilir.
Plotter
Desen filmlerini bilgisayar yardımıyla hazırlayan bir makinedir. Bu cihaz, özellikle dijital baskı süreçlerinde hassas ölçülerde desenlerin kumaşa aktarılmasını sağlar. Plotter sayesinde tasarımcılar, karmaşık desenleri hızlı ve doğru bir şekilde oluşturabilir. Modern tekstil üretiminde vazgeçilmez bir araçtır.
Pnömatik
Hava basıncıyla çalışan sistemleri ifade eder. Tekstil makinelerinde enerji tasarrufu ve yüksek verimlilik sağladığı için tercih edilir. Pnömatik sistemler, özellikle kumaş sıkıştırma ve paketleme süreçlerinde hız ve güvenilirlik sunar. Bu sistemler, iş süreçlerini kolaylaştırarak üretim hattında önemli bir rol oynar.
Polar
Sıcak tutan, hafif ve genellikle spor kıyafetlerde kullanılan bir polyester kumaş türüdür. Polar kumaşlar, su itici özellikleri ve yalıtım yetenekleriyle dış mekân aktivitelerinde sıkça tercih edilir. Ayrıca geri dönüştürülebilir yapısı sayesinde çevre dostu bir seçenek olarak da öne çıkar.
Polyester
Polietilentereftalat (PET) polimerinden üretilen sentetik bir liftir. Dayanıklılığı, kırışmaya karşı direnci ve düşük maliyetiyle tekstil dünyasının en çok kullanılan malzemelerinden biridir. Polyester kumaşlar, masa örtülerinden spor giyim ürünlerine kadar geniş bir alanda tercih edilir.
Ram
Kumaşların kurutulması ve yüzey işlemleri için kullanılan bir finiş makinesidir. Kumaşın boyut stabilitesini sağlarken yüzeyini düzgünleştirir. Ram makinesi, polyester kumaşların ısıyla sabitlenmesinde ve farklı kumaş türlerinde istenen bitiş efektlerinin elde edilmesinde önemli bir rol oynar.
Reaktif boya
Pamuk gibi doğal elyaflarla kimyasal reaksiyona girerek kalıcı bir bağ oluşturan boya türüdür. Yıkama ve solmaya karşı üstün dayanıklılığı ile bilinir. Reaktif boyalar, genellikle nevresim takımları, tişörtler ve günlük giyimde tercih edilir. Canlı renkler sunması ve uzun ömürlü olmasıyla fark yaratır.
Biyeli kenar
Kumaşın kenarlarını temizlemek, güçlendirmek veya dekoratif bir görünüm sağlamak amacıyla dar bir şerit kumaşla kaplanmış kenarlardır. Özellikle ev tekstili, perde ve döşemelik ürünlerde dayanıklılığı artırmak için tercih edilir. Ayrıca, kıyafetlerde estetik bir detay olarak da kullanılır.
Finiş
Kumaşın son aşama işlemlerini kapsayan bir terimdir. Parlaklık, yumuşaklık veya su iticilik gibi özelliklerin kazandırılması amacıyla uygulanır. Örneğin, su geçirmez montlar ve leke tutmaz masa örtüleri, finiş işlemlerinin en iyi örneklerindendir. Kumaşın nihai kullanım alanına uygun hale getirilmesi için kritik bir süreçtir.
İplik numarası (Ne)
İpliğin kalınlığını veya inceliğini ifade eden bir ölçüm birimidir. Ne sistemi, özellikle pamuk ipliklerinde yaygın olarak kullanılır. İnce iplikler daha yumuşak ve hafif kumaşlar üretmek için tercih edilirken, kalın iplikler dayanıklı ürünlerde kullanılır. Bu terim, iplik üreticileri ve tekstil tasarımcıları için önemlidir.
Şardonlama
Kumaşın yüzeyini tiftiklendirme ve yumuşatma işlemi olarak tanımlanır. Özellikle polar, kadife ve flanel kumaşlarda sıklıkla uygulanır. Kumaşın sıcak tutma kapasitesini artıran bu işlem, kışlık kıyafetlerde konfor sağlar. Aynı zamanda dekoratif bir yüzey efekti kazandırır.
Viskon
Doğal selülozdan üretilen ve yumuşak dokusuyla bilinen bir kumaş türüdür. Pamuk ve polyesterin avantajlarını birleştiren viskon, genellikle bluz, elbise ve astar kumaşı olarak kullanılır. Nefes alabilir yapısı ve canlı renk tutma özelliğiyle popülerdir.
Krep
Düzgün olmayan yüzeyi ve dökümlü yapısıyla tanınan bir kumaş türüdür. Genellikle kadın kıyafetlerinde, özellikle abiye ve ofis giyiminde tercih edilir. Krep kumaşlar, kırışmaya karşı dayanıklı olmalarıyla bilinir ve akıcı bir görünüm sağlar.
Denye (D)
Kumaşta kullanılan ipliğin ağırlığını ve kalınlığını ifade eden bir terimdir. Denye değeri düşük olan iplikler hafif ve ince kumaşlar için, yüksek olanlar ise dayanıklı ve sert kumaşlar için kullanılır. Örneğin, outdoor çantalar ve spor giyim ürünleri yüksek denye ipliklerle üretilir.
Mermer desen
Kumaş yüzeyinde dalgalı ve doğal taş görünümünü andıran bir desen türüdür. Genellikle denim ve baskılı tekstil ürünlerinde popülerdir. Bu desen, kıyafetlere modern ve dikkat çekici bir hava katar.
Antistatik
Statik elektriği azaltmak veya önlemek için kullanılan bir bitim işlemidir. Özellikle polyester gibi sentetik kumaşlarda yaygındır. Bu işlem, iş güvenliği kıyafetlerinden ev tekstiline kadar geniş bir yelpazede uygulanır. Elektriklenmeyi engelleyen bu özellik, kullanım konforunu artırır.
Nonwoven
Dokuma veya örme olmadan üretilen, liflerin özel yöntemlerle birleştirildiği bir kumaş türüdür. Nonwoven kumaşlar, medikal ürünlerden temizlik bezlerine kadar birçok alanda kullanılır. Hafif, dayanıklı ve düşük maliyetli olması sayesinde endüstriyel ürünlerde tercih edilir.
Overlok
Kumaş kenarlarını temizlemek ve sökülmesini önlemek amacıyla yapılan bir dikiş türüdür. Özellikle konfeksiyon sektöründe, hızlı ve düzenli üretim için vazgeçilmezdir. Kumaş kenarlarının dayanıklılığını artırır ve ürünün ömrünü uzatır.
Likra (Elastan)
Kumaşa esneklik kazandıran bir sentetik lif çeşididir. Özellikle spor giyim, mayo ve dar kesim kıyafetlerde tercih edilir. Likra, hareket özgürlüğü sağladığı ve formunu koruduğu için kullanıcı deneyimini büyük ölçüde geliştirir.
Su itici (Water Repellent)
Kumaşın üzerine suyun nüfuz etmesini engelleyen bir kaplama işlemi veya kimyasal uygulamadır. Yağmurluk, çadır ve outdoor ürünlerde yaygın olarak kullanılır. Su itici özellik, dış mekân aktivitelerinde kullanıcıya ekstra konfor sağlar.