Taşeron işçilik, Türkiye’de çalışma hayatının önemli bir parçasını oluşturuyor. Ancak bu çalışma modelinde işçilerin hakları konusunda sıklıkla kafa karışıklığı yaşanabiliyor. “Taşeron işçi hakları nelerdir?” sorusu, bu nedenle hem işçiler hem de işverenler için büyük önem taşıyor. Bu yazıda, taşeron işçi hakları konusunda tüm merak edilenleri yanıtlayacağız.
Taşeron işçi nedir?
Taşeron işçi, bir ana işverenle sözleşmesi bulunan, ancak fiili olarak başka bir işveren (alt işveren veya taşeron firma) adına çalışan kişidir. Bu karmaşık yapıda, asıl işveren ile alt işveren arasında bir hizmet alım sözleşmesi bulunur. İşçi ise bu sözleşme kapsamında alt işveren tarafından istihdam edilir. Bu model özellikle temizlik, güvenlik, yemekhane gibi destek hizmetlerinde yaygın olarak karşımıza çıkar.
Özel sektör taşeron işçi hakları neler?
Özel sektörde çalışan taşeron işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabidir. Kanun, asıl işveren ve alt işverenin işçiye karşı müteselsil sorumluluğunu yani ortaklaşa sorumlu olduklarını belirtir. Bu, işçinin ücret, sosyal haklar ve tazminat gibi alacaklarından her iki işverenin de sorumlu olduğu anlamına gelir. Özel sektör taşeron işçi hakları, kadrolu işçilerin haklarından temel olarak farklı değildir. Tek fark, işveren tarafında birden fazla muhatap olmasıdır.
Belediye taşeron işçi hakları neler?
Belediye taşeron işçi hakları, kamu sektöründe çalışanlar için ayrı bir başlık altında incelenmelidir. 2018 yılında yapılan düzenlemelerle birlikte, kamu kurumlarında çalışan birçok taşeron işçi kadroya geçme hakkı elde etti. Bu durum, bu işçilerin haklarında önemli iyileştirmeler sağladı. Kadroya geçen işçiler, memurlar ve diğer kadrolu işçilerle benzer haklara sahip oldular. Kadroya geçiş sonrası işçilerin özlük hakları, ücret ve izin hakları konusunda önemli kazanımları oldu.
Taşeron işçi özlük hakları neler?
Taşeron işçi özlük hakları denildiğinde akla ilk olarak ücret, primler, ikramiyeler, fazla mesai ücretleri ve sosyal haklar gelir. Taşeron işçiler, asıl işverenin kadrolu işçileriyle aynı veya benzer haklara sahip olmalıdır. Ücret eşitsizliği yaşanıyorsa, işçi bu durumu yasal yollardan arayabilir. Sigorta primlerinin tam ve eksiksiz yatırılması, işçinin en temel özlük haklarından biridir.
Taşeron işçi yıllık izin ve izin hakları neler?
İş Kanunu’na göre, taşeron işçi yıllık izin hakları da kadrolu işçilerle aynıdır. Bir yılını dolduran işçi, 14 gün, 5 yıldan fazla çalışan 20 gün, 15 yıldan fazla çalışan ise 26 gün yıllık ücretli izin kullanma hakkına sahiptir. Bunun yanı sıra, taşeron işçi izin hakları arasında evlilik izni, babalık izni ve ölüm izni gibi mazeret izinleri de bulunur.
Sendikalı taşeron işçi hakları neler?
Sendikalı olmak, taşeron işçiler için hak arayışında önemli bir güçtür. Sendikalı taşeron işçi hakları, toplu iş sözleşmeleriyle daha da genişletilebilir. Sendika, işçiler adına işverenle masaya oturarak daha iyi ücret, çalışma koşulları ve sosyal haklar talep edebilir. Sendika üyeliği, işçinin iş güvencesini de artırır.
Taşeron işçi tazminat hakları
Taşeron işçilerin en çok merak ettiği konulardan biri de tazminat haklarıdır. İş akdinin haklı bir sebep olmadan sona ermesi durumunda, işçinin kıdem ve ihbar tazminatı hakları doğar. Taşeron işçi tazminat hakları konusunda hem alt işveren hem de asıl işveren müteselsil sorumludur. İşçi, bu alacaklarını her iki işverenden de talep edebilir.
Kadroya geçen taşeron işçilerin hakları neler?
2018 yılında kadroya alınan taşeron işçiler için yeni bir dönem başladı. Kadroya geçen taşeron işçilerin hakları arasında en önemlileri, ücret ve sosyal haklarda yapılan iyileştirmelerdir. Bu işçiler, kamu kurumunun diğer kadrolu işçileriyle aynı haklara sahip oldular. Ayrıca, bu süreçte işçilerin sendikalı olma ve toplu iş sözleşmelerinden yararlanma hakları da güvence altına alındı.
Taşeron işçiler için haklarını bilmek, güçlü ve güvenli bir çalışma hayatı için atılacak en önemli adımdır. Eğer siz de taşeron bir işçiyseniz ve haklarınız konusunda endişeleriniz varsa, bir avukattan veya sendikanızdan destek almayı düşünebilirsiniz.
