NACE Kodu, Avrupa Birliği’nde ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılması için kullanılan bir sistemdir. Türkiye’de de uygulanan bu kodlar, işletmelerin faaliyetlerini belirli standartlara göre kategorilere ayırarak istatistiksel veri toplama ve analiz süreçlerini kolaylaştırır. Dört seviyeli bir yapıya sahip olan NACE kodları hakkında merak ettiğin tüm detaylar şimdi İşin Olsun’da!
Nomenclature of Economic Activities, Avrupa Birliği ülkelerinde ekonomik faaliyetlerin istatistiksel sınıflandırılması için kullanılan bir kod sistemidir. Bu sistem, çeşitli sektörlerdeki işletmelerin faaliyetlerini belirli bir standarda göre sınıflandırmak amacıyla geliştirilmiştir. Türkiye’de de kullanılan NACE kodları, işletmelerin ekonomik faaliyetlerine göre kategorilere ayrılmasını sağlar ve istatistiksel verilerin toplanması, analiz edilmesi ve raporlanmasında önemli bir rol oynar.
NACE kodu, dört seviyeli bir yapıya sahiptir ve her seviye, daha ayrıntılı bir sınıflandırma sağlar. Bu kod sistemi; işletmelerin resmi kayıtlarda, vergi dairelerinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nda ve diğer kamu kurumlarında doğru şekilde tanımlanmasını sağlar. Aynı zamanda sektör analizleri, ekonomik planlama ve politikaların oluşturulmasında da kullanılır.
NACE kodu nasıl bulunur?
NACE kodu öğrenme süreci için işletmenizin gerçekleştirdiği ana ekonomik faaliyeti doğru bir şekilde belirlemeniz gereklidir. İşletmenizin faaliyetlerini tam olarak tanımladıktan sonra Türkiye İstatistik Kurumu ya da ilgili ticaret odalarının web siteleri üzerinde yer alan arama motoru sayesinde NACE kodu bulma sürecini tamamlayabilirsiniz. Bu arama motorları, faaliyet türünüzü anahtar kelimelerle girerek veya sektörlere göre filtreleme yaparak NACE kodu sorgulama ve bulma aşamalarında destek sağlar. Adım adım NACE kodu bulma süreci şu şekilde ilerler:
- Faaliyetin Tanımlanması: İşletmenizin ana faaliyet alanını net bir şekilde belirlemeniz gerekir. Örneğin, inşaat, imalat, perakende ticaret, bilgi teknolojileri gibi.
- Kaynakların Kullanımı: TÜİK veya ilgili ticaret odalarının web sitelerine gidilmesi gerekir. Bu sitelerde genellikle NACE kodları için arama motorları bulunur.
- Arama Yapma: Faaliyet alanınıza uygun anahtar kelimelerin arama motoruna girilmesi gerekir. Örneğin, “inşaat”, “perakende satış” gibi anahtar kelimelerle arama yapabilirsiniz.
- Sonuçların İncelenmesi: Arama sonuçlarında çıkan kodları ve açıklamalarını inceleyebilirsiniz. İşletmenizin faaliyetlerine en uygun olan kodu seçmeniz gerekir.
- Doğru Kodu Seçme: İşletmenizin faaliyetini en doğru şekilde tanımlayan NACE kodunu seçmek gerekir. Eğer birden fazla faaliyet alanınız varsa, ana faaliyet alanınıza en yakın kodu seçmek önemlidir.
NACE kodu ne işe yarar?
NACE kodu nedir sorusu kadaar ne işe yarar konusu da merak edilir. İşletmelerin faaliyetlerini belirli bir standarda göre sınıflandıran ve tanımlayan bir kod sistemidir. Avrupa Birliği ve diğer birçok ülkede kullanılan bu kod sistemi, ekonomik faaliyetlerin kategorize edilmesini sağlar ve çeşitli alanlarda önemli işlevler üstlenir.
- İstatistiksel Veri Toplama: NACE kodları, ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılmasında kullanılır. Bu sayede, sektör bazında istatistiksel veriler toplanabilir ve analiz edilebilir. Hükümetler ve araştırma kurumları, ekonomik planlama ve analizlerde bu verileri kullanarak daha sağlıklı kararlar alabilir.
- Vergilendirme ve Teşvikler: NACE kodları, vergi daireleri tarafından işletmelerin vergilendirilmesinde ve teşviklerin belirlenmesinde kullanılır. Örneğin, belirli sektörlere yönelik vergi muafiyetleri veya teşvikler, NACE kodlarına göre belirlenir. Bu kodlar, işletmelerin doğru vergi diliminde yer almasını ve uygun teşviklerden yararlanmasını sağlar.
- Ticaret Sicili ve Resmi Belgeler: İşletmeler, ticaret sicil kayıtlarında ve diğer resmi belgelerde NACE kodlarını kullanarak faaliyetlerini tanımlar. Bu kodlar, işletmelerin doğru şekilde kaydedilmesi ve tanımlanması açısından önemlidir. Resmi kurumlar, işletmelerin faaliyetlerini NACE kodlarına göre takip eder ve düzenler.
- SGK İşlemleri: Sosyal Güvenlik Kurumu işlemlerinde de NACE kodları kullanılır. İşletmelerin faaliyet alanlarına göre belirlenen NACE kodları, prim oranlarının ve diğer sosyal güvenlik yükümlülüklerinin doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.
- Piyasa Analizleri ve Rekabet: NACE kodları, piyasa analizlerinde ve rekabet değerlendirmelerinde kullanılır. İşletmeler, kendi sektörlerindeki diğer işletmelerle karşılaştırmalar yaparak rekabet avantajlarını belirleyebilir ve stratejik kararlar alabilir.
- Standartlaştırma ve Uluslararası Uyumluluk: NACE kodları, uluslararası ticarette ve iş ilişkilerinde standart bir sınıflandırma sistemi sunar. Bu sayede, farklı ülkelerdeki işletmeler arasında uyum sağlanır ve ekonomik faaliyetlerin karşılaştırılması kolaylaşır.
NACE kodu nasıl alınır?
NACE kodu almak, işletmenizin faaliyetlerini resmi olarak tanımlamak ve çeşitli kamu kurumlarına doğru bilgilerle kaydolmak için gereklidir. NACE kodu nasıl alınır diye merak eden kişiler için adımlar şu şekilde listelenebilir:
- Faaliyet Alanının Belirlenmesi: Öncelikle işletmenizin ana faaliyet alanını net bir şekilde belirleyin. İşletmenizin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini ve hangi ürün veya hizmetleri sunduğunu tanımlayın. Bu, doğru NACE kodunu seçmenizin ilk adımıdır.
- Ticaret Sicil Memurluğu ile İletişim: İşletmenizin kayıtlı olduğu ticaret sicil memurluğuna başvurun. Ticaret sicil memurlukları, işletmelerin resmi kayıtlarını tutar ve NACE kodlarını belirler. Başvuru sırasında, işletmenizin faaliyet alanını açıklayan belgeleri sunmanız gerekecektir.
- Başvuru Formlarının Doldurulması: Ticaret sicil memurluğundan temin edeceğiniz başvuru formlarını doldurun. Bu formlarda işletmenizin faaliyetleri, adresi, ticaret sicil numarası gibi bilgiler istenir. Formları eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurmak önemlidir.
- NACE Kodu Belirleme: Ticaret sicil memurluğu, sunduğunuz bilgilere dayanarak işletmenizin faaliyetlerine en uygun NACE kodunu belirler. Eğer faaliyet alanınız birden fazla sektörü kapsıyorsa, ana faaliyet alanınıza en uygun kod seçilir.
- Resmi Kayıt: NACE kodunuz belirlendikten sonra, bu kod resmi kayıtlara işlenir ve ticaret sicil gazetesinde yayımlanır. Böylece işletmenizin NACE kodu resmiyet kazanır.
- Diğer Kurumlara Bildirim: NACE kodunuz belirlendikten sonra, bu kodu vergi daireleri, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve diğer ilgili kamu kurumlarına bildirmeniz gerekecektir. Bu kurumlar, işletmenizin faaliyetlerine göre gerekli düzenlemeleri yapar ve kayıtlarını günceller.
- Güncelleme ve Değişiklikler: İşletmenizin faaliyet alanında değişiklikler olduğunda, NACE kodunuzu da güncellemeniz gerekebilir. Bu durumda, ticaret sicil memurluğuna başvurarak gerekli değişiklikleri yapabilirsiniz.
NACE kodu nerede kullanılır?
NACE kodu, işletmelerin faaliyetlerini belirli bir standarda göre sınıflandıran bir kod sistemidir ve çeşitli alanlarda kullanılır. İşletmelerin resmi kayıtlarda, vergi işlemlerinde, sosyal güvenlik yükümlülüklerinde ve daha birçok alanda NACE kodları önemli bir rol oynar. NACE kodunun kullanıldığı başlıca alanlar:
- Ticaret Sicil Kayıtları: İşletmeler, ticaret sicil kayıtlarında NACE kodlarını kullanarak faaliyetlerini tanımlar. Bu kayıtlar, işletmenin resmi olarak tanınmasını ve faaliyetlerinin yasal çerçevede sürdürülmesini sağlar.
- Vergi İşlemleri: NACE kodları, vergi daireleri tarafından işletmelerin vergilendirilmesinde kullanılır. Belirli sektörler için uygulanan vergi oranları ve muafiyetler, NACE kodlarına göre belirlenir. Bu kodlar, işletmelerin vergi beyannamelerinde doğru bilgilerle yer almasını sağlar.
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İşlemleri: SGK, işletmelerin faaliyet alanlarına göre prim oranlarını ve diğer sosyal güvenlik yükümlülüklerini belirlerken NACE kodlarını kullanır. İşletmeler, SGK’ya bildirim yaparken NACE kodlarını belirtmek zorundadır.
- Teşvik ve Destekler: Hükümet ve çeşitli kamu kurumları tarafından sağlanan teşvikler ve destekler, NACE kodlarına göre belirlenir. Belirli sektörler için sunulan vergi indirimleri, hibeler veya kredi imkanları, işletmelerin faaliyet alanlarına göre uygulanır.
- İstatistiksel Veri Toplama ve Analiz: TÜİK ve diğer istatistik kurumları, ekonomik verileri toplarken ve analiz ederken NACE kodlarını kullanır. Bu sayede, sektör bazında istatistiksel veriler elde edilerek ekonomik analizler yapılabilir.
- Sektörel Raporlama ve Analiz: İşletmeler, kendi sektörlerindeki performanslarını değerlendirmek ve rekabet analizleri yapmak için NACE kodlarını kullanır. Bu kodlar, sektörel karşılaştırmalar yaparak stratejik kararlar alınmasına yardımcı olur.
- Uluslararası Ticaret ve İş İlişkileri: NACE kodları, uluslararası ticarette ve iş ilişkilerinde standart bir sınıflandırma sağlar. Farklı ülkelerdeki işletmeler arasında uyumlu bir ekonomik faaliyet tanımlaması yapılarak iş süreçleri kolaylaştırılır.
- Resmi Belgeler ve Raporlar: İşletmeler, resmi belgelerde ve raporlarda NACE kodlarını kullanarak faaliyetlerini tanımlar. Bu belgeler, kamu kurumları ve özel kuruluşlar tarafından işletmenin faaliyet alanını anlamak için kullanılır.
Vergilendirme, sosyal güvenlik, teşvikler, istatistiksel veri toplama ve daha birçok alanda NACE kodu kodu listesine, bağlı bulunulan ticaret odası aracılığıyla ulaşmak mümkündür.
NACE kodu ile vergi muafiyeti veya teşvik alınabilir mi?
NACE kodu, işletmelerin faaliyetlerini sınıflandırarak, belirli vergi muafiyetleri ve teşviklerden yararlanabilme imkanı sunar. Bu imkanlar şu şekildedir:
- Vergi Muafiyetleri: Belirli sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere, NACE kodlarına göre vergi muafiyetleri sağlanabilir. Tarım, sağlık, eğitim ve yenilenebilir enerji gibi stratejik sektörlerde yer alan firmalara bazı vergi muafiyetleri ve indirimler uygulanabilir. NACE kodları, bu muafiyetlerin belirlenmesinde temel kriterlerden biridir.
- Yatırım Teşvikleri: Yatırım teşvikleri, belirli bölgelerde veya sektörlerde yapılan yatırımları desteklemek amacıyla verilir. NACE kodları, hangi sektörlerin ve faaliyetlerin bu teşviklerden yararlanabileceğini belirlemek için kullanılır.
- Hibe ve Destek Programları: Hükümet ve uluslararası kuruluşlar, belirli sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere hibe ve destek programları sunar. Bu programlar, işletmelerin büyümesi, teknoloji geliştirmesi ve yenilik yapması için finansal destek sağlar. NACE kodları, bu tür desteklerin hangi işletmelere verileceğini belirler.
- KOSGEB ve Çeşitli Kurumlar: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı gibi kurumlar, NACE kodlarına göre belirli sektörlere yönelik destek programları sunar. İşletmeler, faaliyet alanlarına uygun NACE kodları ile bu desteklere başvurabilir ve faydalanabilir.
- İhracat Teşvikleri: İhracat yapan işletmelere, NACE kodlarına göre çeşitli teşvikler sağlanabilir. Bu teşvikler arasında ihracat kredileri, KDV iadeleri ve vergi indirimleri bulunabilir.
NACE kodu ile SGK işlemleri nasıl yapılır?
NACE kodu, Sosyal Güvenlik Kurumu işlemlerinde de önemli bir rol oynar. İşletmelerin faaliyet alanlarına göre SGK prim oranları ve diğer sosyal güvenlik yükümlülükleri belirlenirken, NACE kodları kullanılır. NACE kodları, işletmelerin doğru sınıflandırılması ve sosyal güvenlik yükümlülüklerinin düzenlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.
- SGK Kayıt ve Bildirim: İşletmenizi SGK’ya kaydederken NACE kodunuzu beyan etmeniz gerekir.. SGK kayıt formunda, işletmenizin faaliyet alanını ve NACE kodunu belirtirsiniz. Bu bilgi, işletmenizin SGK prim oranlarının ve diğer yükümlülüklerinin belirlenmesi için kullanılır.
- Prim Oranlarının Belirlenmesi: SGK, işletmenizin faaliyet alanına göre prim oranlarını belirler. Bu oranlar, işletmenizin NACE koduna göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, tehlikeli işlerde faaliyet gösteren işletmeler için prim oranları daha yüksek olabilir. NACE kodunuz, işletmenizin hangi prim oranlarına tabi olacağını belirler.
- İşveren ve Çalışan Bildirimleri: İşverenler, çalışanlarının işe giriş ve çıkış bildirimlerinde NACE kodlarını kullanarak SGK’ya bildirimde bulunur.
- İş Sağlığı ve Güvenliği: İş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri, işletmenizin faaliyet alanına göre belirlenir. NACE kodları, hangi iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması gerektiğini ve bu alandaki yükümlülüklerinizi belirler. SGK, iş sağlığı ve güvenliği denetimlerinde NACE kodlarını dikkate alarak değerlendirme yapar.
- İstihdam Teşvikleri: Belirli sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere yönelik istihdam teşvikleri ve SGK prim indirimleri sunulabilir. Bu teşviklerden yararlanabilmek için doğru NACE koduna sahip olmak gereklidir. NACE kodunuz, hangi teşviklerden faydalanabileceğinizi belirler.
- Yıllık İşgücü Bildirimi: İşletmeler, her yıl SGK’ya işgücü bildiriminde bulunur. Bu bildirimde, işletmenizin faaliyet alanı ve NACE kodu da belirtilir. Yıllık işgücü bildirimleri, SGK’nın istatistiksel veri toplama ve analiz yapma süreçlerinde kullanılır.