Kentsel dönüşüm, şehirlerimizin daha güvenli ve modern yapılarla donatılması amacıyla yürütülen önemli bir süreçtir. Ancak bu süreçte ev sahipleri kadar, hatta bazen onlardan daha fazla, kiracıların mağduriyet yaşamaması için kentsel dönüşüm kiracı hakları büyük önem taşır. Kentsel dönüşüm süreci, kira ilişkisini doğrudan etkilediği için kiracıların yasal haklarını ve başvuru süreçlerini bilmeleri gereklidir. bu yazıda kentsel dönüşümde kiracı haklarını anlatacağız.
Kentsel dönüşümde tahliye süreci ve haklar nelerdir?
Kentsel dönüşüm kararı alınan bir binada oturan kiracılar için tahliye süreci belirli yasalara tabidir. Malikler (ev sahipleri), kentsel dönüşüm kapsamında riskli yapı tespiti yapıldıktan sonra, kiracılarına bu durumu yazılı olarak bildirmek ve tahliye için makul bir süre tanımak zorundadır. Genellikle kiracılara tebligatın ulaşmasından itibaren 60 gün süre verilir. Bu süre zarfında binanın tahliye edilmesi beklenir. Kiracının hakları, kentsel dönüşüm yasası kiracı hakları çerçevesinde güvence altına alınmıştır.
Kira yardımı ve taşınma desteği
Kentsel dönüşüm sürecinde en çok merak edilen konulardan biri de kiracılara sağlanan maddi desteklerdir. Kanun, riskli yapılarda ikamet eden kiracılara belirli şartlar altında kentsel dönüşüm kira yardımı başvurusu yapma hakkı tanır. Bu yardım, kiracıların yeni bir konut bulana veya mevcut dönüşüm tamamlanana kadar yaşadıkları kira mağduriyetini bir nebze olsun hafifletmeyi amaçlar. Kira yardımının yanı sıra, kentsel dönüşüm taşınma yardımı da kiracılara sunulan bir diğer destektir. Bu yardımlar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veya ilgili belediyeler aracılığıyla sağlanır.
Kentsel dönüşüm işyeri kiracı hakları
Konut kiracılarının yanı sıra, kentsel dönüşümden kentsel dönüşüm işyeri kiracı hakları da etkilenir. İşyerleri için de benzer şekilde tahliye süreçleri ve tazminat hakları mevcuttur. İşyeri sahipleri, iş kaybı, taşınma maliyetleri ve müşterilerini kaybetme gibi durumlardan etkilenebilecekleri için, bu süreçte özel düzenlemelerden faydalanabilirler. İşyerinin tahliye edilmesi durumunda, kira sözleşmesinin süresi ve işyerinin durumu gibi faktörler, alabilecekleri tazminat miktarını etkileyebilir.
Kentsel dönüşüm kiracı tazminatı ve diğer haklar
Bazı durumlarda, kiracılar kira yardımı yerine kentsel dönüşüm kiracı tazminatı talep edebilirler. Bu durum genellikle tahliye süreci, kira sözleşmesinin süresi ve kiracının mağduriyet derecesine göre belirlenir. Özellikle kira sözleşmesi olan kiracının kentsel dönüşümdeki hakları, sözleşme süresince devam eden yükümlülükler ve haklar açısından daha kapsamlı olabilir. Kiracılar, tahliye süresince elektrik, su, doğalgaz gibi temel hizmetlerin kesilmemesi ve zorla tahliye edilmemeleri gibi temel haklara sahiptir.
Kiracılar kentsel dönüşümde ne yapmalı?
Peki, kiracılar kentsel dönüşümde ne yapmalı? İlk olarak, kentsel dönüşüm kararı alındığında ev sahibi ile iletişime geçerek sürece dair bilgi alınmalıdır. Riskli yapı tespiti yapıldıktan sonra tebligatların doğru şekilde alındığından emin olunmalıdır. Ardından, kira yardımı veya taşınma yardımı başvurusu için ilgili kurumlara (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri veya belediyelerin kentsel dönüşüm birimleri) başvuru yapılmalıdır. Başvuru sırasında gerekli belgelerin (kira sözleşmesi, ikametgah belgesi, kimlik fotokopisi vb.) eksiksiz olduğundan emin olunmalıdır. Hukuki destek almak, hak kayıplarının önüne geçmek adına önemlidir.
Kentsel dönüşüm kiracı tahliye süresi ve etkileri
Kentsel dönüşüm kiracı tahliye suresi, tebligatın kiracıya ulaşmasından itibaren genellikle 60 gündür. Bu süre, kiracının yeni bir konut bulması ve taşınması için tanınan makul bir süredir. Bu sürecin uzaması veya kısalması özel durumlara bağlı olabilir. Kentsel dönüşüm süreci, kuşkusuz kentsel dönüşüm kiracıyı nasıl etkiler sorusunun cevabını doğrudan belirler. Yeni bir ev bulma stresi, taşınma masrafları ve geçici olarak yaşanabilecek kira farkları, kiracılar üzerinde önemli etkiler bırakabilir. Bu nedenle devletin sağladığı destekler ve yasal hakların bilinmesi, bu süreci daha yönetilebilir kılar.
Kentsel dönüşüm sürecinde kiracıların haklarını bilmeleri ve bu hakları doğru zamanda kullanmaları büyük önem taşır. Süreci yakından takip etmek, gerekli başvuruları yapmak ve hukuki destek almak, olası mağduriyetlerin önüne geçmek için atılabilecek en önemli adımlardır.
