İş sözleşmesi, işçi ile işveren arasında iş ilişkisinin şartlarını düzenleyen temel bir belgedir. İş Kanunu’na uygun olarak hazırlanan bu sözleşmeler, tarafların hak ve yükümlülüklerini netleştirir, olası anlaşmazlıkların önüne geçer. Bu yazıda, iş sözleşmesi türleri kısmi süreli iş sözleşmesi örneği, iş yeri kira sözleşmesi örneği, belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği ve belirli süreli iş sözleşmesi örneği gibi farklı türleri ele alacağız. Daha fazla bilgi için İşin Olsun Blog’u takip edebilirsiniz.
İş sözleşmesi nedir?
İş sözleşmesi, işçinin belirli veya belirsiz bir süre boyunca işverene bağımlı olarak çalışmayı, işverenin ise bu hizmet karşılığında ücret ödemeyi taahhüt ettiği bir anlaşmadır. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, iş sözleşmeleri yazılı veya sözlü olabilir, ancak bir yıldan uzun süreli sözleşmelerin yazılı olması zorunludur. İş sözleşmesi, tarafların haklarını korurken, iş ilişkisinin düzenli ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlar. İş yerinize uygun bir çalışan arıyorsanız, ücretsiz ilan açabileceğiniz isinolsun.com‘u mutlaka ziyaret etmelisiniz.
İş sözleşmesinin temel unsurları
- Bağımlılık: İşçi, işverenin talimatlarına uygun şekilde çalışır.
- Ücret: İşçinin emeği karşılığında işverenin ödediği bedel.
- Süreklilik: İş ilişkisinin belirli bir süre devam etmesi.
İş sözleşmesi türleri
İş sözleşmeleri, çalışma süresine ve biçimine göre farklı türlere ayrılır. Aşağıda en yaygın türleri detaylı bir şekilde inceleyelim.
1. Belirli süreli iş sözleşmesi örneği
Belirli süreli iş sözleşmesi, işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılan sözleşmedir. Örneğin, bir inşaat projesi için 2 yıl süreli bir sözleşme bu kapsamdadır. İş Kanunu’na göre, esaslı bir neden olmadıkça bu sözleşmeler zincirleme şekilde yenilenemez. Belirli süreli iş sözleşmesi örneği, proje bazlı işler veya mevsimsel çalışmalar için sıkça kullanılır.
Özellikleri:
- Süre önceden belirlenir.
- Deneme süresi eklenebilir (en fazla 2 ay, toplu sözleşmelerle 4 aya kadar uzatılabilir).
- İş güvencesi hükümleri sınırlıdır.
2. Belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği
İş ilişkisinin bir süre sınırı olmadan devam ettiği sözleşmelerdir. Türkiye’de iş sözleşmelerinin büyük çoğunluğu bu türdendir. Belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği, işçiye işe iade hakkı, kıdem ve ihbar tazminatı gibi avantajlar sağlar. Yazılı bir süre belirtilmediği durumlarda, sözleşme otomatik olarak belirsiz süreli kabul edilir.
Özellikleri:
- İhbar sürelerine uyulması zorunludur.
- İşe iade davası açılabilir.
- İşçi ve işveren için daha esnek bir yapı sunar.
3. Kısmi süreli iş sözleşmesi örneği
Kısmi süreli iş sözleşmesi, işçinin haftalık çalışma süresinin tam süreli çalışan bir işçiye göre daha az olduğu durumlarda yapılır. İş Kanunu’na göre, tam süreli çalışmanın üçte ikisine kadar olan süreler (örneğin, haftada 30 saat) kısmi süreli kabul edilir. Kısmi süreli iş sözleşmesi örneği, danışmanlık, temizlik gibi belirli gün veya saatlerde yapılan işlerde yaygındır.
Özellikleri:
- Ücret ve diğer haklar, çalışma süresine orantılı ödenir.
- Tam süreli işçilere göre ayrımcılık yapılamaz.
- Düzenli ve sürekli bir çalışma gerektirir.
4. Deneme süreli iş sözleşmesi
Deneme süreli iş sözleşmesi, tarafların iş ilişkisini test etmek için belirli bir süre (genellikle 2 ay) boyunca sözleşmeyi feshetme hakkına sahip olduğu bir türdür. Bu süre, toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir. İşçi, çalıştığı günlerin ücretini alır ve hakları saklı kalır.
5. Çağrı üzerine çalışma sözleşmesi
Bu sözleşme, işçinin ihtiyaç duyulduğunda çalışmayı taahhüt ettiği bir kısmi süreli iş sözleşmesidir. Örneğin, bir etkinlik şirketinde belirli günlerde görev yapan personel için uygundur.
İş yeri kira sözleşmesi örneği
İş yeri kira sözleşmesi örneği, işverenin iş faaliyetlerini yürüteceği mekânı kiralamak için kullandığı bir belgedir. İş sözleşmesi ile doğrudan ilgili olmasa da, iş yerinin hukuki statüsünü düzenleyen önemli bir anlaşmadır. Türk Borçlar Kanunu’na göre, iş yeri kira sözleşmeleri yazılı yapılmalı ve kiracı ile kiralayanın haklarını açıkça belirtmelidir.
Temel Maddeler:
- Kiralanan yerin adresi ve kullanım amacı.
- Kira bedeli ve ödeme şekli.
- Sözleşmenin süresi ve fesih şartları.
İş sözleşmesi hazırlarken dikkat edilmesi gerekenler
- Yazılı Şekil Şartı: Bir yıldan uzun süreli sözleşmeler mutlaka yazılı olmalıdır.
- Hakların Korunması: İşçi ve işverenin hak ve yükümlülükleri açıkça belirtilmelidir.
- Deneme Süresi: Deneme süresi varsa, süresi ve şartları netleştirilmelidir.
- Ücret ve Yan Haklar: Ücret, prim, izin gibi maddeler detaylı yazılmalıdır.
- Hukuki Danışmanlık: Sözleşme hazırlanmadan önce bir avukata danışmak, olası riskleri azaltır.
İş sözleşmesi örneği (Genel Şablon)
Aşağıda, genel bir iş sözleşmesi taslağı sunulmaktadır. Bu şablon, işin niteliğine göre özelleştirilmelidir.
Madde 1: Taraflar
İşveren: [Şirket Adı, Adres, Vergi No]
İşçi: [Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres]
Madde 2: İşin Tanımı
İşçi, [iş tanımı] görevini yerine getirecektir.
Madde 3: Süre
Sözleşme [belirli/belirsiz] süreli olup, başlangıç tarihi [tarih]’tir.
Madde 4: Ücret ve Ödeme
Aylık ücret [miktar] TL olup, her ayın [gün] günü ödenecektir.
Madde 5: Çalışma Süresi
Haftalık çalışma süresi [saat] saattir.
Madde 6: Fesih Şartları
Sözleşme, İş Kanunu’na uygun olarak feshedilebilir.
