İş kazası tazminat hesaplama rehberi

İş kazaları, işçilerin iş yerinde veya işin yürütümü sırasında karşılaştığı, bedensel veya ruhsal zararlara yol açan olaylardır. Türk hukukunda, iş kazası sonucu oluşan zararların telafisi için maddi ve manevi tazminat talep edilebilir. Bu yazıda, iş kazası tazminat hesaplama sürecini, iş kazası maddi tazminat hesaplama ve iş kazası ölüm tazminat hesaplama süreçlerini açıklayacağız. Detaylar İşin Olsun Blog’ta!

İş kazası tazminat hesaplama nedir?

Tazminat hesaplama iş kazası süreci, işçinin veya yakınlarının iş kazası nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararların karşılanması için yapılan hesaplamaları ifade eder. İş kazası tazminatı, işçinin yaşadığı gelir kaybı, tedavi giderleri, kalıcı sakatlık veya ölüm durumunda yakınlarının destekten yoksun kalma zararlarını kapsar. Türk Borçlar Kanunu (TBK) madde 50 ve 51, tazminatın belirlenmesinde temel dayanak oluşturur.

İş kazası tazminat hesaplaması nasıl yapılır?

İş kazası tazminat nasıl hesaplanır sorusunun cevabı, olayın niteliğine göre değişir. Tazminat hesaplamalarında şu unsurlar dikkate alınır:

• Çalışanın Geliri: İşçinin kazadan önceki brüt maaşı, hesaplama için temel kriterdir.
• Yaş ve Bakiye Ömür: PMF 1931 veya TRH 2010 Yaşam Tabloları kullanılarak işçinin beklenen yaşam süresi belirlenir.
• Maluliyet Oranı: İş kazası sonucu oluşan kalıcı sakatlık oranı, hastane raporlarıyla tespit edilir.
• Kusur Oranı: Kazada işçinin, işverenin veya üçüncü kişilerin kusur oranları, tazminat miktarını etkiler.
• Destek Süresi: Ölümlü iş kazalarında, ölenin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin (eş, çocuklar, anne-baba) destek süresi hesaplamaya dahil edilir. Çocuklar için genellikle 18 yaşına kadar, eğitim devam ediyorsa 25 yaşına kadar destek süresi kabul edilir.

İş kazası tazminat hesaplamanın formülü genellikle şu şekilde ifade edilir:

Maddi Tazminat = (Gelir × Çalışma Süresi × (1 - Kusur Oranı) × Maluliyet Oranı) + Tedavi Giderleri + Diğer Maddi Zararlar

Ölümlü iş kazası tazminat hesaplamalarında ise destekten yoksun kalma tazminatı devreye girer. Bu, ölen işçinin yakınlarının ekonomik kayıplarını telafi etmeyi amaçlar. Formül, ölenin geliri, yaşı, destek süresi ve bakiye ömür üzerinden hesaplanır.

Ölümlü iş kazası tazminat hesaplama

Ölümlü iş kazası maddi tazminat hesaplama, ölen işçinin yakınlarının maddi kayıplarını karşılamayı hedefler. Hesaplamada, ölenin maaşı, destek süresi ve bakiye ömür dikkate alınır. Örneğin, 40 yaşında vefat eden bir işçinin yıllık geliri 100.000 TL ise ve bakiye ömrü 20 yıl olarak hesaplanırsa, tazminat miktarı şu şekilde hesaplanabilir:

Destekten Yoksun Kalma Tazminatı = Yıllık Gelir × Bakiye Ömür × Destek Oranı

İş kazası vefat tazminat hesaplamasında, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından bağlanan ölüm aylığı, tazminattan düşülebilir. SGK, işverenin kusuru varsa ödediği bedelleri rücu etme hakkına sahiptir.

İş kazası maddi ve manevi tazminat harç hesaplama

İş kazası maddi manevi tazminat harç hesaplama, dava açılırken ödenen mahkeme harçlarını içerir. Harçlar, talep edilen tazminat miktarına göre belirlenir ve genellikle dava değerinin belirli bir yüzdesi olarak hesaplanır. 2025 itibarıyla, iş kazası tazminat hesaplamalarında harç oranları, Harçlar Kanunu’na göre güncellenir. Manevi tazminat miktarı, hakimin takdirine bağlı olup, olayın ağırlığı, tarafların kusur oranları ve sosyal-ekonomik durumlar dikkate alınır.

İş kazası tazminat hesaplama programı

İş kazası tazminat hesaplama programı, tazminat miktarını hızlı ve doğru bir şekilde hesaplamak için geliştirilmiş yazılımlardır. Bu programlar, işçinin yaşı, maaşı, maluliyet oranı ve kusur oranı gibi verileri kullanarak tahmini tazminat miktarını belirler. Örneğin, Alkan Hukuk Bürosu’nun sunduğu hesaplama aracı, güncel verilerle kullanıcı dostu bir arayüz sunar. Ancak, kesin sonuçlar için bir avukat veya bilirkişi ile çalışılması önerilir.

İş Kazası mahkemesi tazminat hesaplama

İş kazası mahkemesi tazminat hesaplaması, mahkeme tarafından atanan bilirkişilerce yapılır. İş mahkemeleri, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’na göre görevlidir. Dava, iş kazasının meydana geldiği yer, işverenin yerleşim yeri veya işçinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Dava süreci genellikle 1-3 yıl sürer ve bilirkişi raporları, tazminat miktarının belirlenmesinde kilit rol oynar.

Örnek tazminat hesaplama grafiği

Aşağıda, ölümlü iş kazası tazminat hesap tablosu ve iş kazası tazminat hesap tablosu excel formatına uygun bir örnek tablo sunulmuştur:

Hesaplama Adımları:

1. Yıllık gelir (100.000 TL) × Bakiye ömür (20 yıl) = 2.000.000 TL
2. Kusur oranı düşülür: 2.000.000 TL × (1 – 0.20) = 1.600.000 TL
3. Destek oranı uygulanır: 1.600.000 TL × 0.70 = 1.120.000 TL

Bu tablo, Excel formatında hazırlanabilir ve kullanıcılar tarafından özelleştirilebilir.

İş kazası hesaplama örnek olay

30 yaşında, aylık 10.000 TL geliri olan bir işçi, iş kazası sonucu %40 maluliyet oranına sahip oldu. Kusur oranı %10 olarak belirlendi. Prograsif Rant Formülü ve TRH 2010 Yaşam Tablosu kullanılarak hesaplama şöyle yapılır:

• Aylık gelir kaybı: 10.000 TL × %40 = 4.000 TL
• Kusur oranı düşülür: 4.000 TL × (1 – 0.10) = 3.600 TL
• Yıllık zarar: 3.600 TL × 12 = 43.200 TL
• Kalan çalışma süresi (37 yıl): 43.200 TL × 37 = 1.598.400 TL

Toplam maddi tazminat yaklaşık 1.598.400 TL olur. Manevi tazminat ise mahkeme tarafından ayrıca belirlenir.