Fazla mesai, çalışanların normal çalışma sürelerinin ötesinde yaptıkları ek çalışma süresidir. Türkiye’de fazla mesai hesaplama, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre düzenlenmiştir. Bu yazıda, fazla mesai hesaplama formülü, fazla mesai ücreti hesaplama, resmi tatil fazla mesai hesaplamanın formülü, asgari ücret fazla mesai hesaplaması ve Excel’de fazla mesainin hesaplama formülü gibi konuları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Detaylar için İşin Olsn Blog’u takip etmeyi unutmayın!
Fazla mesai nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Bu süreyi aşan çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir. Fazla mesai ücreti, normal çalışma ücretinin en az %50 fazlasıyla ödenir. Resmi tatillerde yapılan fazla mesai ise genellikle %100 zamlı ödenir.
Fazla mesai hesaplama formülü
Fazla mesai ücreti hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:
Fazla Mesai Ücreti = (Normal Saatlik Ücret × 1.5) × Fazla Mesai Saati
- Normal Saatlik Ücret: Çalışanın aylık brüt maaşının, aylık çalışma saatine (genellikle 225 saat, yani 30 gün × 7.5 saat) bölünmesiyle hesaplanır.
- Fazla Mesai Saati: Normal çalışma süresini aşan saatlerdir.
Örnek Hesaplama: 2025 yılı asgari ücreti brüt 20.000 TL olsun. Normal saatlik ücret:
- 20.000 TL ÷ 225 saat = 88,89 TL/saat
- Fazla mesai saatlik ücreti: 88,89 × 1.5 = 133,34 TL/saat
- 10 saat fazla mesai yapan bir çalışanın ücreti: 133,34 × 10 = 1.333,40 TL
Asgari ücret fazla mesai hesaplama
Asgari ücretle çalışanlar için fazla mesai hesaplaması, yukarıdaki formülle aynı şekilde yapılır. 2025 asgari ücret üzerinden örnek:
- Brüt asgari ücret: 20.000 TL
- Saatlik ücret: 88,89 TL
- Fazla mesai saatlik ücreti: 133,34 TL
- 5 saat fazla mesai: 133,34 × 5 = 666,70 TL
Resmi tatil fazla mesai hesaplama formülü
Resmi tatillerde veya bayramlarda yapılan fazla mesai, normal ücretin %100 fazlasıyla ödenir. Formül şu şekildedir:
Resmi Tatil Fazla Mesai Ücreti = (Normal Saatlik Ücret × 2) × Fazla Mesai Saati
Örnek:
- Normal saatlik ücret: 88,89 TL
- Resmi tatil fazla mesai saatlik ücreti: 88,89 × 2 = 177,78 TL
- 8 saat resmi tatil çalışması: 177,78 × 8 = 1.422,24 TL
Excel’de fazla mesai hesaplama formülü
Excel, fazla mesai hesaplamalarını kolaylaştırmak için etkili bir araçtır. Aşağıdaki adımları takip ederek Excel’de fazla mesai hesaplamanın formülü oluşturabilirsiniz:
- Tablo Oluşturun:
- A1: Çalışan Adı
- B1: Aylık Brüt Ücret
- C1: Fazla Mesai Saati
- D1: Fazla Mesai Ücreti
- Formül Girin:
- Normal saatlik ücret için: =B2/225
- Fazla mesai ücreti için: =(B2/225)*1.5*C2
- Resmi tatil için: =(B2/225)*2*C2
Örnek Tablo:
| Çalışan Adı | Aylık Brüt Ücret | Fazla Mesai Saati | Fazla Mesai Ücreti |
|---|---|---|---|
| Ahmet | 20.000 | 10 | =(20000/225)*1.5*10 |
Sonuç: 1.333,40 TL
Fazla mesai ücreti hesaplama için dikkat edilmesi gerekenler
- Yasal Sınırlar: İş Kanunu’na göre, bir çalışanın yıllık fazla mesai süresi 270 saati aşamaz.
- Onay Gerekliliği: Fazla mesai için çalışanın yazılı onayı gereklidir.
- Kayıt Tutma: İşveren, fazla mesai saatlerini ve ödemelerini belgelemelidir.
- Vergi ve Kesintiler: Fazla mesai ücretleri, brüt ücret üzerinden hesaplanır ve SGK ile vergi kesintilerine tabidir.
