Muhtasar Beyanname, işverenler veya vergi tevkifatı (kesintisi) yapmakla sorumlu olanlar tarafından, belirli dönemlerde yaptıkları ödemeler üzerinden kestikleri vergileri beyan etmek amacıyla kullanılan resmi bir evraktır. Bu beyanname, Gelir Vergisi Kanunu’na göre, ücret, serbest meslek, kira gibi ödemelerden yapılan vergi kesintilerini devlete bildirme görevini yerine getirmeni sağlar. Bu karmaşık süreci, hangi durumlarda aylık, hangi durumlarda üç aylık verileceğini, sürelerini ve dikkat etmen gereken tüm detayları bu yazıda bulabilirsin!
Aylık ve üç aylık muhtasar beyanname nedir?
Muhtasar Beyanname, işveren veya vergi kesintisi yapmakla yükümlü olanların, ödeme yaptıkları kişi veya kurumlardan kestikleri vergiyi (tevkifatı) topluca ve belirli periyotlarla vergi dairesine bildirdiği beyannamelerdir. Temel olarak, başkaları adına devlete ödemekle yükümlü olduğun vergileri beyan etmeni sağlar.
- Aylık Muhtasar Beyanname: Genellikle, yanında on ve üzeri işçi çalıştıran işverenlerin kullandığı beyanname şeklidir. Bu beyannamede, ilgili ay içinde yapılan vergi kesintileri (ücretlerden, serbest meslek ödemelerinden vb.) bildirilir.
- Üç Aylık Muhtasar Beyanname: Yanında on kişiden az işçi çalıştıran veya hiç işçi çalıştırmayan (sadece kira, serbest meslek ödemesi vb. tevkifat yapan) mükelleflerin tercih ettiği, üç aylık dönemleri kapsayan beyanname şeklidir.
Aylık ve üç aylık muhtasar beyanname nasıl gösterilir?
Muhtasar Beyannameler, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) elektronik beyanname sistemi üzerinden online olarak düzenlenir ve gönderilir. Geleneksel kağıt beyanname dönemi artık geride kaldı; bu süreci dijital ortamda yönetmen gerekiyor.
- Vergi Tevkifatlarının Gösterimi: Beyanname içinde, kesinti yapılan her bir ödeme türü (ücret, kira, serbest meslek, kar payı vb.) ayrı ayrı kodlarla ve detaylarıyla belirtilir. Her bir kodun karşısında, brüt tutar, kesinti oranı ve kesilen vergi (tevkifat) tutarı yer alır.
- Ücret Ödemelerinin Gösterimi: Eğer işçi çalıştırıyorsan, ücret ödemelerine ait kesintiler (Gelir Vergisi) beyannamenin en detaylı kısmını oluşturur. İşçi sayısı ve aylık/üç aylık durumuna göre ilgili bölümler doldurulur.
- KDV Tevkifatı Durumu: Unutma, Muhtasar Beyanname sadece Gelir Vergisi Kanunu’na göre yapılan kesintileri kapsar. Katma Değer Vergisi (KDV) tevkifatı varsa, bu ayrı bir beyanname olan KDV Beyannamesinde gösterilir.
- Birleştirilmiş Beyanname (MUH-SGK): Güncel uygulamada, Muhtasar Beyanname ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi (APHB) birleştirilmiştir ve artık tek bir beyanname olarak “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MUH-SGK)” adıyla elektronik ortamda gönderilir.
Aylık ve üç aylık muhtasar beyanname hangi durumlarda verilir?
Beyannamenin aylık mı yoksa üç aylık mı verileceği, esas olarak yanında çalıştırdığın sigortalı sayısına ve yaptığın vergi tevkifatının niteliğine bağlıdır.
| Durum | Çalışan Sayısı | Beyan Şekli | Vergi Kesintisi Türü |
| Aylık Beyan | 10 ve üzeri (Sigortalı) | Aylık | Ücret, kira, serbest meslek, vb. |
| Üç Aylık Beyan | 10 kişiden az (Sigortalı) | Üç Aylık | Ücret, kira, serbest meslek, vb. |
| Üç Aylık Beyan | 0 (Hiç Sigortalı Yok) | Üç Aylık | Sadece kira, serbest meslek ödemesi, vb. |
Önemli Not: Yeni uygulama olan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesine geçişle birlikte, beyan dönemi belirlemede ana kriter artık sigortalı sayısıdır. Bu sayıyı belirlerken, ilgili dönemde çalıştırdığın tüm sigortalıların toplam sayısını baz almalısın. Eğer beyanname verme yükümlülüğün olduğu bir dönemde hiç kesinti yapmadıysan dahi, bazı tevkifat türleri için (özellikle ücret ve prim hizmet bildirimi varsa) boş beyanname verme zorunluluğun olabilir. Bu konuda mali müşavirinle teyitleşmen en doğrusu.
Aylık ve üç aylık muhtasar beyanname verme süreleri nedir?
Beyannamenin verilme ve ödeme süreleri, aylık veya üç aylık olmasına göre farklılık gösterir. Vergi cezasıyla karşılaşmamak için bu tarihlere kesinlikle uyman gerekiyor.
- Aylık Beyan Dönemi İçin Süreler:
- Verilme Süresi: İlgili ayı takip eden ayın 26. günü akşamına kadar.
- Ödeme Süresi: Verilme süresi içinde (yani yine takip eden ayın 26. günü akşamına kadar).
- Örnek: Ocak ayına ait kesintiler, en geç 26 Şubat akşamına kadar beyan edilip ödenmelidir.
- Üç Aylık Beyan Dönemi İçin Süreler:
- Verilme Süresi: Üç aylık dönemi (Mart, Haziran, Eylül ve Aralık) takip eden ayın 26. günü akşamına kadar.
- Ödeme Süresi: Verilme süresi içinde (yani takip eden ayın 26. günü akşamına kadar).
- Örnek: Ocak-Şubat-Mart (1. dönem) kesintileri, en geç 26 Nisan akşamına kadar beyan edilip ödenmelidir.
Son Tarih Hatırlatması: Eğer beyannamenin son verilme veya ödeme günü resmi tatile denk gelirse, süre tatili takip eden ilk iş gününün mesai bitimine uzar.
Özet
Muhtasar Beyanname, Gelir Vergisi tevkifatlarını devlete bildirmelisin. On ve üzeri işçi çalıştıranlar aylık, ondan az çalıştıranlar veya hiç çalıştırmayanlar üç aylık beyan eder. Beyanname, ilgili dönemi takip eden ayın 26. günü akşamına kadar elektronik ortamda (MUH-SGK) hem verilir hem de ödenir.
