Türkiye’nin sosyal destek mekanizmasını güçlendirmeyi hedefleyen ve son dönemde tekrar gündeme gelen Vatandaşlık Maaşı uygulaması, Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi kapsamında hayata geçirilmesi planlanan önemli bir sosyal yardım model. Bu sistemin temel amacı, her hanenin asgari refah düzeyine ulaşmasını sağlamak ve toplumdaki gelir adaletsizliğini azaltmak.
Vatandaşlık maaşı nedir?
Vatandaşlık maaşı, devletin sosyal rolü gereği, vatandaşların belirlenen bir asgari refah düzeyinin altına düşmesini engellemeyi amaçlayan, gelir tamamlama odaklı bir sosyal yardım sistemi olarak tanımlanır. Klasik bir maaş ödemesinden ziyade, hane gelirini belirlenen sınırın üzerine çıkarmayı hedefleyen bir destek mekanizmasıdır.
Kimler vatandaşlık maaşından faydalanacak?
Vatandaşlık maaşından faydalanacak kişiler, sistemin temel prensibine göre belirlenir. Bu destek, mevcut gelir düzeyi devlet tarafından belirlenen asgari refah seviyesinin altında kalan hanelere verilecek.
Sistem, hanenin toplam gelirini temel alarak çalışır ve amaç, bu geliri belirlenen sınır seviyesine tamamlamaktır.
Özetle:
- Uygulama, hane bazlı bir sistemdir.
- Yararlanıcılar, hane geliri, belirlenen “gelir sınırının” altında kalan tüm vatandaşlar olacaktır.
Sistem nasıl işleyecek?
Vatandaşlık maaşı, “Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi” adıyla anılmakta olup, bir gelir tamamlama mantığıyla çalışır. İşleyişin temel adımları şöyledir:
- Gelir Sınırının Belirlenmesi: Devlet, bir hanenin ulaşması gereken minimum refah düzeyi olan bir gelir sınırı (örneğin 25.000 TL) belirleyecektir.
- Hane Gelirinin Tespiti: Destek talep eden hanenin aylık toplam geliri hesaplanır (Örneğin hane geliri 20.000 TL).
- Farkın Tamamlanması: Hane gelirinin belirlenen sınırın altında kalan kısmı (aradaki fark) devlet tarafından karşılanarak haneye vatandaşlık maaşı olarak ödenecek. (Örnekte: 25.000 TL – 20.000 TL = 5.000 TL).
Böylece, hanenin geliri belirlenen asgari seviyeye tamamlanmış olacak.
Başlangıç Tarihi ve Ödeme Miktarı
Başlangıç: Yeni uygulamanın öncelikle 2026 yılı içerisinde bazı pilot illerde başlatılması planlanıyor. Pilot sürecin ardından sistemin Türkiye genelinde yaygınlaştırılması hedefleniyor. (Pilot iller henüz açıklanmadı.)
Miktar: Vatandaşlık maaşının miktarı üzerinde çalışmalar devam etmekte ve henüz belirlenmiş net bir tutar bulunmamakta. Maaş miktarının belirlenmesinde, asgari ücretin veya bunun biraz üzerindeki bir rakamın baz alınabileceği belirtilmekte. Ayrıca, ödeme yapılırken hane nüfusunun da dikkate alınıp alınmayacağı önümüzdeki süreçte netleşecek.
