Ücretsiz izin ne demek ve ücretsiz izin türleri neler? Ücretsiz izin, bir çalışanın belirli bir süre boyunca işverenden maaş almadan işten uzak kalması durumudur. Bu süreçte iş sözleşmesi askıya alınır, yani işçi iş görme borcundan, işveren ise ücret ödeme yükümlülüğünden geçici olarak kurtulur. Ancak, bu süre boyunca işçinin sadakat borcu ve işverenin işçiyi gözetme borcu devam eder. Ücretsiz izin, hem işçi hem de işveren tarafından talep edilebilir ve genellikle tarafların karşılıklı anlaşmasıyla uygulanır. bu tip daha fazla içerik İşin Olsun Blog’ta!
Ücretsiz izin, kanundan doğan ve tarafların anlaşmasıyla ortaya çıkan olmak üzere iki ana kategoride incelenir. Ayrıca, ücretli izinlerle karşılaştırılarak farklı türleri daha iyi anlaşılabilir. İşte temel izin türleri:
Kanundan doğan ücretsiz izin
Kanunen tanımlı bazı durumlar, işçiye ücretsiz izin hakkı tanır. Bu izinler, işverenin onayı olmaksızın kullanılabilir ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Örnekler:
- Analık İzni Sonrası Ücretsiz İzin: Kadın işçilere, 16 haftalık (çoğul gebelikte 18 haftalık) ücretli analık izninin ardından, talep etmeleri halinde 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Çocuğun engelli olması durumunda bu süre 360 güne kadar uzayabilir.
- Evlilik ve Ölüm İzni: İşçinin evlenmesi veya yakın bir yakınının vefatı durumunda, kanunen ücretsiz izin hakkı tanınabilir. Genellikle 3 gün olarak uygulanır.
- Yol İzni: Yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek işçilere, gidiş-dönüş için 4 güne kadar ücretsiz yol izni verilir.
- Askerlik İzni: Muvazzaf askerlik görevi için işçiler, görev süreleri boyunca ücretsiz izinli sayılır. İş sözleşmesi askıda kalır ve işçi döndüğünde işine devam edebilir.
Diğer ücretsiz izin ne demek? Kanundan doğan ücretsiz izinler dışındaki, işçi ve işveren arasındaki anlaşmayla sağlanan izinlerdir. Örneğin, kişisel sebeplerle (eğitim, seyahat, ailevi nedenler) talep edilen izinler bu kapsama girer.
Tarafların anlaşmasıyla ücretsiz izin
Kanunda açıkça düzenlenmeyen ücretsiz izinler, işçi ve işverenin karşılıklı rızasıyla uygulanır. İş yerinde ücretsiz izin ne demek? Bu, işçinin sağlık, eğitim veya kişisel nedenlerle işverenden izin talep etmesi ve işverenin bunu onaylaması durumudur. İşveren, ekonomik nedenler veya işlerin azalması gibi durumlarda da işçiyi ücretsiz izne çıkarabilir, ancak bu durumda işçinin yazılı onayı şarttır. İşçi, 6 iş günü içinde talebi kabul veya reddedebilir.
Ücretli izin türleri
Ücretli ve ücretsiz izin ne demek? Ücretli izin, işçinin kanunen hak kazandığı süre boyunca maaşının kesintisiz ödendiği izindir. Ücretsiz izin ise maaş ödenmeden kullanılan izindir. Ücretli izin türleri şunlardır:
- Yıllık Ücretli İzin: İşçinin bir yıl çalışması sonrası hak kazandığı, kıdemine göre 14-26 gün arasında değişen izindir.
- Doğum İzni: Kadın işçilere doğum öncesi 8, sonrası 8 hafta (çoğul gebelikte 10 hafta) ücretli izin verilir.
- Babalık İzni: Yeni baba olan işçilere 5 gün ücretli izin tanınır.
- Hastalık İzni: Doktor raporuyla 10 güne kadar, sağlık kurulu onayıyla 6 aya kadar ücretli izin alınabilir.
- İş Arama İzni: İş sözleşmesi feshedilen işçiye, iş saatleri içinde günde en az 2 saat ücretli iş arama izni verilir.
Ücretli ücretsiz izin ne demek? Bu terim, ücretli ve ücretsiz izinlerin birlikte değerlendirildiği durumları ifade eder. Örneğin, bir işçi ücretli doğum izninin ardından ücretsiz izin talep edebilir.
Sigortada ücretsiz izin ne demek?
Sigortada ücretsiz izin ne demek? Ücretsiz izin süresince iş sözleşmesi askıda olduğundan, işveren SGK primlerini ödemez. Bu, işçinin sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkını geçici olarak kaybedebileceği anlamına gelir. Ancak, işçi isteğe bağlı sigorta ödeyerek bu haklarını sürdürebilir. Ücretsiz izin, kıdem tazminatı ve yıllık izin hesaplamalarına dahil edilmez, bu nedenle emeklilik prim gün sayısına etkisi yoktur. İşveren, ücretsiz izinli işçiyi SGK’ya “21-Ücretsiz İzin” koduyla bildirir.
Eksik gün nedeni diğer ücretsiz izin ne demek? SGK’ya bildirilen eksik gün nedenleri arasında, kanunen tanımlı olmayan (örneğin, kişisel sebeplerle alınan) ücretsiz izinler “21-Diğer Ücretsiz İzin” koduyla kaydedilir. Bu, işverenin işçinin çalışmadığı günleri SGK’ya bildirme yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlar.
21 Gün ücretsiz izin ne demek?
21 gün ücretsiz izin ne demek? Bu, işçinin işverenle anlaşarak 21 gün boyunca maaşsız izin kullanması durumudur. Genellikle kişisel nedenler, eğitim veya sağlık sorunları gibi sebeplerle alınır. Bu süre, kanunen tanımlı bir izin türüne bağlı değilse, tarafların mutabakatıyla belirlenir. İşveren, bu süreyi SGK’ya bildirmeli ve işçi bu dönemde sigorta primlerinden yararlanamaz.
Ücretsiz yıllık izin ne demek?
Ücretsiz yıllık izin ne demek? Bu terim, genellikle yanlış kullanılan bir ifadedir. Yıllık izin, kanunen ücretli bir haktır ve ücretsiz olamaz. Ancak, işçinin yıllık iznini başka bir şehirde geçirmesi durumunda, gidiş-dönüş için 4 güne kadar ücretsiz yol izni talep edilebilir. Bu, yıllık ücretli izne ek bir haktır ve maaş kesintisi olmadan verilir.
Ücretli izin ve ücretsiz izin ne demek?
Ücretli izin ve ücretsiz izin ne demek? Ücretli izin, işçinin maaş kesintisi olmadan kullandığı izindir (örneğin, yıllık izin, doğum izni). Ücretsiz izin ise maaş ödenmeden kullanılan izindir. Ücretli izinler genellikle kanunen garantilidir, ücretsiz izinler ise çoğunlukla işçi-işveren anlaşmasına dayanır. Örneğin, pandemi döneminde işverenler, ekonomik nedenlerle işçileri ücretsiz izne çıkarabiliyordu, ancak işçinin rızası şarttı.
Ücretsiz izin şartları ve uygulama süreci
Ücretsiz izin süreci, hem işçi hem de işveren açısından belirli kurallara tabidir:
- Yazılı Beyan: Ücretsiz izin talebi veya teklifi yazılı olarak yapılmalı ve tarafların onayı alınmalıdır. İşçi, işverenin teklifini 6 iş günü içinde yanıtlamalıdır.
- Süre Sınırı: Kanunen tanımlı ücretsiz izinlerde süre belirtilmişse (örneğin, analık izni sonrası 6 ay), bu süreye uyulur. Tarafların anlaşmasıyla alınan izinlerde süre, makul bir çerçevede belirlenir.
- Hukuki Sonuçlar: İşverenin işçiyi rızası olmadan ücretsiz izne çıkarması, iş sözleşmesinin haksız feshi sayılabilir ve işçi kıdem/ihbar tazminatı talep edebilir.
- SGK Bildirimi: İşveren, ücretsiz izni SGK’ya bildirmeli ve eksik gün formu (Ek-8) ile birlikte ücretsiz izin dilekçesini sunmalıdır.
